tuncer
Yeni Başlayan
 Çevrimdışı
Mesaj Sayısı: 46
|
 |
« : 11 Kasım 2005 - 10:23 » |
|
BÜYÜK ADAM ÖLÜNCE
SENE 1938, ON KASIM...
İSTANBUL ÜNİVERSİTE'SİNDE SAAT 9'U 5 GEÇENİN MEŞUM HABERİ DUYULMUŞ... BİR ALMAN PROFESÖR VAR, HUKUK FAKÜLTESİNDE, O DA DUYMUŞ, ŞAŞIRMIŞ. DERSE GİRSİN Mİ, GİRMESİN Mİ BİR TÜRLÜ KARAR VEREMİYOR. O SIRADA AKLINA REKTÖRE MÜRACAAT ETMEK GELİR. KALKAR, YANINA GİDER. ARALARINDA ŞU KONUŞMA GEÇER:
-EFENDİM, MÜTEREDDİDİM. ACABA NE YAPSAM?
-SİZDE BÖYLE BÜYÜK BİR ADAM ÖLÜNCE NE YAPARLARSA, ONU YAPIN.
İŞTE O ZAMAN ALMAN PROFESÖR KOLLARINI İKİ YANA SARKITARAK:
-BİZDE BU KADAR BÜYÜK BİR ADAM ÖLMEDİ Kİ... DER.
(YÜCEBAŞ, HİLMİ, ATATÜRK'ÜN NÜKTELERİ-FIKRALARI,
HATIRALARI, İSTANBUL, KÜLTÜR KİTAPEVİ, 1963, SH. 39)
MUSTAFA KEMAL PAŞA'NIN ANADOLU'YA GEÇİŞ HİKAYESİ
MUSTAFA KEMAL PAŞA SİVAS'TA HEYET-İ TEMSİLİYE(TEMSİLCİLER KURULU ) KARARGAHI'NDA, SAMSUN'A GİDİŞİNİ KILIÇ ALİ'YE ŞÖYLE ANLATMIŞTIR. (EKİM 1919):
"-BEN TASARLADIĞIM PROGRAMIMI ŞİŞLİ'DEKİ EVİMİN BİR KÖŞESİNDE OTURARAK VE BİRTAKIM PESTENKERANİ ANASIRLA GÖRÜŞEREK TATBİK EDEBİLECEĞİME KANİ OLMADIĞIM İÇİNDİR Kİ DOĞRUDAN DOĞRUYA MİLLETLE TEMASA GELMEK İSTEDİM. CEVHERİNİ ÇOK ALA BİLDİĞİM VE ÇOK SEVDİĞİM MİLLETİMİZİN İÇİNDE VE ONUNLA BİRLİKTE HAREKET ETMEYİ DAHA FAYDALI, HATTA ÇOK LÜZUMLU GÖRDÜM. SENELERDEN BERİ ISTIRAP İÇİNDE BULUNAN ANADOLU'NUN DERHAL VARLIĞINA KARIŞMAK ELBETTE Kİ DAHA SALİM BİR DÜŞÜNCE İDİ. BUNDAN DOLAYI 3. NCÜ ORDU MÜFETTİŞLİĞİNE TAYİNİMİ TEMİN ETTİM VE SEYRİSEFAİNİN KÜÇÜK BİR VAPURUNA BİNEREK KARARGAHIMLA BİRLİKTE ALELACELE YOLA ÇIKTIM. BAZI DOSTLARIM BANA İNGİLİZLERİN YOLDA GEMİYİ BATIRMASI İHTİMALİ OLDUĞUNU SÖYLEDİKLERİ HALDE KULAK ASMADIM, KIYMET VERMEDİM.
HAREKETİMİZ GECESİNİ, KARADENİZ'DE BÜYÜK BİR FIRTINA İÇİNDE GEÇİRDİK. KORKUNÇ BİR FIRTINA!KÜÇÜK VAPUR BAZEN MUKA-VEMETİNİ KAYBEDİYOR, SULARA DALIP GİDECEKMİŞ TESİRİNİ VERİYORDU. BİR ARALIK KAPTAN KÖPRÜSÜNE ÇIKTIM. KAPTANA "NASIL BİR ROTA TAKİP EDİYORSUNUZ" DİYE SORDUM.
KAPTAN BANA:
"-MUNTAZAM BİR ROTA TAKİP ETMEK İMKANI YOK. ALLAH'A SIĞINDIK, GİDİYORUZ !" DEYİNCE:
-NİÇİN BÖYLE GİDİYORUZ DİYE SORDUM. KAPTAN:
"-PAŞAM, HAREKET İÇİN İKİ GÜN EVVEL EMİR VERDİLER. GEMİYİ GÖZDEN GEÇİRDİM. BİRÇOK NOKSANLARI VARDIR. KALKAMAM DEDİM. FAKAT KİMSEYE DİNLETEMEDİM. PUSULASI YOK, PARAKETESİ BOZUK, BU VAZİYETTE ROTA MEVZUBAHS OLABİLİR Mİ? CEVABINI VERDİ. "
PAŞA BİZE BUNLARI ANLATTIKTAN SONRA ŞUNLARI İLAVE ETTİ:
"-BİZİ BÖYLE BİR GEMİ İLE YOLA ÇIKARMAK BİR CİNAYETTİ VE MUHAKKAK BİR ÖLÜME GÖNDERMEKTİ. İSTANBUL'DAKİ TEMASLARIMDAN, GİZLİ FAALİYETLERİMDEN ÜRKEN, ENDİŞEYE DÜŞEN FERİT PAŞA HİÇ ŞÜPHESİZ Kİ BU CİNAYETİ BİLEREK İNTİKAP ETMİŞTİR. "
HAKİKATEN PAŞA BU GÖRÜŞÜNDE YERDEN GÖĞE HAKLIYDI. NİTEKİN SAMSUN'A AYAK BASAR BASMAZ KENDİSİNE VERİLEN TELGRAFLARDA BAZI TALİMAT OLARAK TEKRAR DÖNMEK ÜZERE İSTANBUL'A BİR AN EVVEL AVDETİ İSTENİYORDU. HATTA BİR BAKIMDAN GEMİNİN ROTA TAKİP ETMEYİŞİ, PUSULASIZ OLUŞU HAYIRLI OLMUŞTU. ÇÜNKÜ GEMİNİN YA YEDEĞE ALINIP GETİRİLMESİNE, YAHUT BATIRILMASINA MEMUR EDİLEN BİR İNGİLİZ TORPİDOSU SIRF MUNTAZAM BİR ROTA TAKİP EDİLMEMESİ YÜZÜNDEN GEMİ İLE KARŞILAŞAMAMIŞ, İZİNİ KAYBEDEREK VAZİFESİNİ YAPAMAMIŞTI.
MUSTAFA KEMAL PAŞA İSTANBUL'DAN ANADOLU'YA GEÇİŞİNİ BİZE ANLATIRKEN GÖZLERİ PARLAYARAK BÜTÜN HEYBETİYLE MEMLEKET İÇİN YEGANE KURTULUŞ ÇARESİNİN MİLLİ BİRLİĞİN MUHAFAZASI OLDUĞUNU VE İÇİNDE YAŞANILAN FELAKETLERE BU BİRLİKTE MUKAVEMET EDİLEREK MİLLETİN ANCAK BU SAYEDE KURTULABİLECEĞİNİ, MİLLETLE BERABER BEHEMEHAL VE MUTLAKA BU GAYEYE VARACAĞI KANAATİNİ İZHAR EDİYORDU. "
(ERENDİL, MUZAFFER, İLGİNÇ OLAYLAR VE ANEKTODLARLA
ATATÜRK, ANKARA, GN. KUR. BASIMEVİ, 1988, SH. 9-10)
MUSTAFA KEMAL'CE BİR YANIT
İSTANBUL'UN İŞGAL GÜNLERİ;BAŞTA GENERAL HARRİNGTON OLMAK ÜZERE BİR KISIM İŞGAL KUMANDANLARI PERA PALAS SA-LONUNUN BİR KÖŞESİNDE OTURURLAR. MUSTAFA KEMAL NEDENSE DİKKATLERİNİ ÇEKER. KİM OLDUĞUNU SORUŞTURDULAR. MUSTAFA KEMAL DENİR. ONLAR İÇİN MUSTAFA KEMAL BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞININ EN ÜNLÜ ŞAHSİYETLERİNDEN BİRİDİR. YABANCI DİLLERDE ÇANAKKALE HARPLERİNDEN BAHSEDEN VE DAİMA MUSTAFA KEMAL'İN İSMİNDE DÜĞÜMLENEN KİTAPLAR, YAZILAR, O ZAMAN BİLE BİR KİTAPLIĞI DOLDURURDU.
KENDİSİNE HABER GÖNDEREREK MASALARINA DAVET EDERLER. AMA MUSTAFA KEMAL'İN CEVABI HEM NAZİK, HEM KESİNDİR:
-BURADA EV SAHİBİ OLAN BİZİZ. KENDİLERİ MİSAFİRDİRLER. ONLARIN BU MASAYA GELMELERİ GEREKİR.
(OLAYLAR VE ATATÜRK, ANKARA, T. S. K. MEHMETÇİK VAKFI
YAYINI, GN. KUR. BASIMEVİ, 1984, SH. 68-69)
SEN KİMSİN ?
DUMLUPINAR SAVAŞI KAZANILMIŞTIR. DÜŞMAN ASKERLERİ GERİ ÇEKİLMEKTEDİR. AFYONKARAHİSAR HATLARI ÇÖZÜLÜNCE BİRKAÇ YUNAN ESİRİ GECELEYİN MUSTAFA KEMAL'İN ÇADIRINA GETİRİLMİŞTİ. BUNLARDAN BİRİ ZAFER KAZANMIŞ KUMANDANIN DOĞUP BÜYÜMÜŞ OLDUĞU SELANİK'TEN GELMİŞTİ. YÜZÜ KENDİSİNE YABANCI GELMEMİŞTİ. ÜNİFORMASINDA HİÇ BİR İŞARET YOKTU. MUSTAFA KEMAL'E SORDU:
-BİNBAŞIMISINIZ?
-HAYIR.
-KAYMAKAM MI?
-HAYIR.
-MİRALAY MI?
-HAYIR.
-FERİK Mİ?
-HAYIR.
-PEKİ NESİNİZ O HALDE?
-BEN MAREŞAL VE TÜRK ORDULARI BAŞKUMANDANI'YIM. ŞAŞ- KINLIKTAN AĞZI AÇIK KALAN YUNAN, KEKELER:
-BEN BAŞKUMANDANIN SAVAŞ HATTINA BU KADAR YAKIN BİR YERDE DOLAŞMASINI İŞİTMİŞ DEĞİLİM DE...
(OLAYLAR VE ATATÜRK, SH. 67-68)
ZÜLÜFLÜ İSMAİL PAŞA
ANTALYA'YA GİDİŞ YOZGAT'TAN DÖNÜŞ, KAR, KIŞ...
ÇANKAYA KÖŞKÜNÜN RAHAT VE SICAK SALONLARINA DÖNÜŞTE MUSTAFA KEMAL ÇEVRESİNDEKİLERE ŞU HİKAYEYİ ANLATIR:
"BİZ HARBİYE'DE ÖĞRENCİ İKEN, OKUL'UN SOBALARI YANMAZDI. BÜTÜN KIŞ, TİTREŞİR DURURDUK. NİHAYET BİR GÜN ARKADAŞLAR BENİ MÜDÜR'E ÇIKMAK İÇİN SEÇTİLER. MÜDÜR ZÜLÜFLÜ İSMAİL PAŞA ADINDA BİR SARAY ADAMI İDİ. MÜSAADE ALDIK, HUZURA ÇIKTIK; ÖNCE PADİŞAH'A SONRA MÜDÜR'E DUALARIMIZI ARZ ETTİK. NİHAYET, MAKSADA GELDİK, İŞİ ANLATMAK İSTEDİK. AMA MÜDÜR, DAHA İLK CÜMLELERDE KÜKREDİ:NE SOĞUĞU BE NANKÖRLER! PADİŞAH NİMETİ GÖZÜNÜZE DİZİNİZE DURSUN . GÖRMÜYOR MU SUNUZ? SOBALAR NASIL GÜRÜL GÜRÜL YANIYOR. DEFOLUN BURADAN! GERÇEKTEN, MÜDÜR'ÜN SOBASI GÜRÜL GÜRÜL YANI-YORDU. MÜDÜR, BURAM BURAM TERLİYORDU, SICAKTAN, GÖĞSÜNÜ BAĞRINI AÇMIŞTI VE ZANNEDİYORDU Kİ, BÜTÜN OKULUN SOBALARIDA BÖYLE YANAR... ÇOCUKLAR, BİZ BU ÇANKAYA KÖŞKÜNDE, BAZEN, GALİBA BU ZÜLÜFLÜ İSMAİL PAŞA GİBİ KENDİMİZİ ANLATIYORUZ... "
İŞTE MUSTAFA KEMAL SADECE GERÇEKÇİ DEĞİL, ÖZ ELEŞTİRİDEN ÇEKİNMEYEN AÇIK SÖZLÜ BİR GERÇEKÇİ İDİ.
ZAMAN ZAMAN GERÇEKTEN, KENDİNİ ÇEVRESİNDE ESEN HAVAYA KAPTIRMAYAN LİDER YOKTUR. BÜTÜN LİDERLERİN YAŞAMLARINDA BİR AN GELİR Kİ, LİDERLE GERÇEKLERİN ARASINA, HER LİDERİN BİLİNÇ ALTINDA YAŞAYAN BEŞERİ İÇ GÜDÜLERİNİN HATTA BEŞERİ ZAAFLARININ PERDESİ GİREBİLİR. AMA GERÇEK LİDER ODUR Kİ, YAPAY OLAN, İĞRELTİ OLAN PERDENİN ARKASINDA KALMAZ VE ERİYİP GİTMEZ. (OLAYLAR VE ATATÜRK, SH. 39)
DOĞRUNUN AŞIĞIYDI
DİL KURULTAYI TOPLANMAK ÜZEREYDİ. KURULTAYI HAZIRLAYANLARIN RİCASI ÜZERİNE, HÜSEYİN CAHİT DE DİL DAVASINA DAİR FİKİRLERİNİ, MÜTALAALARINI YAZMIŞ GÖNDERMİŞTİ. FAKAT BU FİKİRLER AŞIRI KURULTAYCILARIN DÜŞÜNCELERİNE UYMUYORDU. HÜSEYİN CAHİT, ÖTEDEN BERİ OLDUĞU GİBİ TÜRKÇEYİ SADELEŞTİRMEK VE KONUŞMA DİLİNE YAKLAŞTIRMAK GİBİ, ÖZELLEŞTİRME ZORLAMALARINA, HELE KONUŞMA DİLİ KELİMELERİNE DOKUNULMASINA TARAFTAR DEĞİLDİ.
HÜSEYİN CAHİT'İN BU YAZISINI ATATÜRK'E DE OKUYAN KU-RULTAYCILAR ZATEN BİR TAKIM SİYASİ SEBEPLERLE ARALARININ AÇIK OLDUĞUNU FIRSAT BİLEREK
"-İŞTE DİL DAVASINI BALTALIYOR. DİL MESELESİNE ASKERLERİN KARIŞMAYA HAKKI YOKTUR!... " DİYOR, ŞEKLİNDE KIŞKIRTICI TELKİNLERDE BULUNMUŞLARDI.
BUNUN ÜZERİNE ATATÜRK, KURULTAYCILARLA, HÜSEYİN CAHİT'İN KARŞILAŞTIRILMALARINI VE BÜYÜK TOPLANTIDA, İKİ TARAFINDA, DAVALARINI SAVUNMALARINI İSTEMİŞTİ.
VE OGÜN, KURULTAYCILARIN, HÜSEYİN CAHİT KARŞISINDA BOCALADIKLARINI GÖREN ATATÜRK, BİZZAT KENDİSİNİNDE BE-NİMSEDİĞİ DAVANIN SARSILIR GİBİ OLDUĞUNU GÖRÜNCE, DOLMABAHÇE SARAYININ BİR ODASINDA HASTA YATMAKTA OLAN EN KUVVETLİ TARAFTARLARINDAN, MEŞHUR DİLCİ SAMİH RIFAT'I ÇAĞIRTARAK: "BÜTÜN KUVVETİNİ TOPLAYIP, CEVAP VERMESİNİ" RİCA ETMİŞTİR.
SAMİH RIFAT DA, KENDİNE HAS KUVVETLİ BELAGATI VE OLANCA KUVVETİYLE DAVAYI MÜDAFAA ETMİŞ, KURULTAYCILARDA, MÜTEMADİYEN ALKIŞLAYARAK, İŞİN SONUNU GETİRDİKLERİNİ KANAAT EDEREK TOPLANTI SONUNDA DA ATATÜRK'E:
"-PAŞAM, HÜSEYİN CAHİT İŞTE BU GÜN BİTTİ. ARTIK ÖLDÜ. DAVAYI KAYBETTİ!... " DİYE SEVİNÇLERİNİ İZHAR ETMİŞLERSEDE, ATATÜRK'ÜN HİÇ BİR SESİ ÇIKMAMIŞTI.
ANCAK, BİRAZ SONRA, KENDİ ARALARINDA TOPLANDIKLARI ZAMAN, ATATÜRK, DUVARDAKİ KARATAHTAYI GÖSTEREREK KU-RULTAYCILARA HİTAPLA ŞÖYLE DEMİŞTİ:
-HÜSEYİN CAHİT BEY NE YAPTI, BİLİYORMUSUNUZ?NASIL SINIFTA HOCA KARATAHTA ÜZERİNE BİR ŞEYLER YAZAR, SONRA ONLARI SİLGİYLE SİLER... İŞTE, HEPİMİZİ BÖYLE SİLGİDEN GEÇİRDİ!...
ATATÜRK YENİLMEYİ HİÇ SEVMEYEN BİR İNSANDI. FAKAT, DOĞRU KARŞISINDA, EĞRİNİN YENİLMEYE MAHKUM OLDUĞUNU KABUL EDERDİ. HATTA YENEN HASMI OLSA BİLE...
(NÜKTE VE FIKRALARLA ATATÜRK, SH. 75-76)
NAZIR BİRAZ BEKLESİN
ATATÜRK ANAFARTALAR VE ARIBURNU ZAFERLERİNDEN SONRA İSTANBUL'A GELMİŞTİ. ATA, HARİCİYE NAZIRINI (DIŞİŞLERİ BAKANI) ZİYARET EDEREK SON DURUM HAKKINDA KONUŞMAK, MÜTELALARINI BİLDİRMEK İSTİYORDU. NEZARET BİNASINA GELEREK NAZIR BEYE HABER GÖNDERDİ.
-BEKLESİNLER... BUYRULMUŞ
ATATÜRK BİR HAYLİ BEKLEMİŞ. BİR ARALIK KENDİSİNDEN SONRA GELENLERİN DE KABUL EDİLDİKLERİNİ FARKEDİNCE MÜSTEŞAR MUAVİNİNE:
-BEYEFENDİ HAZRETLERİ GALİBA BENİ UNUTTULAR, DEMİŞ. MÜSTEŞAR MUAVİNİ TEKRAR İÇERİ GİREREK MUSTAFA KEMAL'İ HATIRLATMIŞ VE YİNE:
-BEKLESİNLER, CEVABINI ALMIŞ.
ATATÜRK İKİNCİ "BEKLESİNLER" ÜZERİNE DAYANAMAMIŞ VE MUAVİNE:
-SİZİN NAZIRINIZ BÜTÜN ZAMANLARINI HEP BÖYLE MANASIZ ZİYARETLER KABUL EDEREK Mİ GEÇİRİR?
MUAVİN TABİİ BUNA BİR CEVAP VEREMEMİŞ, BİRAZ SONRA BAŞKA BİR MEVZU AÇILMIŞ VE KONUŞMAYA BAŞLAMIŞLAR. MEVZUNUN EN HAREKETLİ ANINDA SALON KAPISI AÇILARAK BİR HADEME:
-MUSTAFA KEMAL BEY BUYURSUNLAR DEYİNCE, ATATÜRK:
NEDİR O? DİYE SORMUŞ. NAZIR BEYEFENDİNİN KABUL EDECEĞİNİ SÖYLEMİŞ. MUSTAFA KEMAL HADEMEYE:
-BEKLESİNLER... DİYEREK DÖNMÜŞ. MUAVİN İLE OLAN MUHAVERESİNE DEVAM ETMİŞ.
(İLGİNÇ OLAYLAR VE ANEKDOTLARLA ATATÜRK, SH. 122)
İŞTE TÜRK ASKERİ BUDUR!
BİR GÜN, ATATÜRK'TEN TÜRK ASKERİ HAKKINDA NE DÜŞÜN DÜĞÜNÜ SORMUŞLAR:
-DURUN SİZE BİR HİKAYE ANLATAYIM, DEDİ. ORDULARI KUMANDANI İDİM. LİMAN VAN SANDERS PAŞA DA O SIRADA KIT'ALARIMIZI TEFTİŞE GELMİŞTİ. HASTANEDEN YENİ ÇIKMIŞ BAZI ASKER-ERİ DE HER NASILSA BÖLÜKLERİN ARASINA KARIŞTIRMIŞLAR VAN SANDERS:
-CANIM BÖYLE ADAMLARI NE DİYE BURAYA GÖNDERİYORLAR?
DİYE SÖYLENEREK HASTA VE CILIZ NEFERİ GÖĞSÜNDEN İTTİ. MEHMETÇİK DERHAL YERE YUVARLANDI.
ALMAN GENERALİ DAVASINI İSPAT ETMİŞ OLMANIN GURURU İÇİNDE:
-İŞTE GÖRDÜNÜZ YA, DEDİ DÜŞMEK İÇİN BAHANE ARIYORMUŞ! ORACIKTA VAN SANDERS'E BİR AZİZLİK YAPMAK AKLIMA GELDİ NEFERİN YANINA SOKULARAK;
-NE KOF ŞEYMİŞSİN SEN... DEDİM. DİKAT ETSENE SENİ YERE YU-ARLAYAN ADAM BİZDEN DEĞİLDİ. NE DİYE KARŞI DURMADIN? ŞİMDİ TEKRAR YANINA GELİRSE, SIKI DUR. GÜCÜN YETİYORSA BİR KAKMA DA SEN ONA VUR.
SONRA VAN SANDERS'E DÖNEREK:
-SİZİN TAKATSIZ SANDIĞINIZ NEFER BOŞ BULUNDUĞU İÇİN YERE YIKILMIŞ. TÜRK ASKERİ AMİR KARŞISINDA, DÜNYANIN EN UYSAL İNSANI OLUR. KENDİSİNE SÖYLEYİN:"HELE GELSİN BAK BİR DAHA BENİ YERE YIKABİLİR Mİ?" DİYOR.
VAN SANDERS ASKERLERLE ŞAKALAŞMASINI SEVERDİ. GÜLEREK AYNI ASKERİN YANINA GELDİ. FAKAT ELİYLE DOKUNUR DOKUNMAZ O MECALSİZ MEHMET'TEN ÖYLE BİR KAKMA YEDİKİ, DERHAL SIRT ÜSTÜ YUVARLANDI. VAN SANDERS, MEHMETÇİK'İN BU MUKABELERİNE HİDDET ETMEMİŞ BİLAKİS TÜRK NEFERİNE KARŞI OLAN HAYRANLIĞI ARTMIŞTI. O KADAR Kİ YERDEN KALKINCA İLK İŞİ GİDİP HASTA TÜRK NEFERİNİN ELİNİ SIKMAK OLDU.
ATATÜRK:
-İŞTE TÜRK ASKERİ BUDUR!DİYEREK SÖZLERİNİ BİTİRMİŞTİ.
(OLAYLAR VE ATATÜRK, SH. 70-71)
KIRK ASIRLIK TÜRK YURDU
1923 SENESİNİN MARTININ ONBEŞİNCİ PAZAR GÜNÜYDÜ. ATATÜRK, ADANA İSTASYONUNDA TRENDEN İNMİŞ;SAĞI SOLU DOLDURAN HALKIN COŞKUN ALKIŞLARI:"YAŞA, VAROL!"SESLERİ ARASINDA YAYA OLARAK ŞEHRE GİDİYORDU.
YARI YOLDA KARALAR GİYMİŞ BİR KADIN, KALABALIĞI GÖZE ÇARPTI;SONRA ONLARIN ARASINDAN İKİŞER LEVHA TAŞIYAN DÖRT GENÇ KIZ ÇIKTI;ATATÜRK'ÜN ÖNÜNDE DURDULAR, ARKALARINDA BİR KIZ DAHA GÖRÜNDÜ VE ÖNÜNE GEÇTİ. HIÇKIRIKLAR, İNİLTİLER VE YALVARIŞLARLA DOLU BİR NUTUK SÖYLEMEYE BAŞLADI. BU GENÇ KIZIN ŞAHSIN DA HENÜZ ESİR BULUNAN İSKENDERUN'LU ANTAKYA'NIN TÜRK OLAN BÜTÜN HALKI;"BİZİ DE KURTAR!"DİYE YALVARIYORDU.
HERKESİN GÖZLERİ YAŞARMIŞTI; HIÇKIRIKLARINI TUTAMA-YANLAR VARDI.
ATATÜRK'ÜN DE GÖZLERİ NEMLİYDİ VE BAŞI EĞİLMİŞ GİBİY-Dİ. GENÇ KIZIN NUTKU BİTİNCE, ANLI YÜKSELDİ;MAVİ GÖZLERİNDE VE PEMBE YÜZÜNDEN BİR ÇELİK PARILTISI GÖRÜLDÜ. HER KELİMESİ ÜZERİNDE KUVVETLE DURARAK:
-KIRK ASIRLIK TÜRK YURDU YABANCI ELİNDE KALAMAZ! DEDİ.
ON ALTI YIL SONRA HATAY DAVASININ EN HEYECANLI GÜNLERİNDE HASTA VE BİTKİN OLMASINA, MUTLAK İSTİRAHAT TAVSİYESİNE RAĞMEN, HATAY'A YAKIN OLMAK İÇİN TEKRAR ADANA'YA GİTTİ. DÖRT SAAT AYAKTA DURMAK VE ÇALIŞMAK GİBİ OLAĞANÜSTÜ METANET GÖSTERDİ. HATAY KURTULDU, FAKAT ATATÜRK'Ü KAYBETTİK.
İSMAİL HABİB BU BAHSİ ŞÖYLE BİTİRİR:
"HATAY, HATAY!... SENİ KURTARAN AYNI ZAMANDA SENİN ŞEHİDİN OLDU. "
(NÜKTE VE FIKRALARLA ATATÜRK, SH. 97-98)
NEYE LAYIKSIN!...
ATATÜRK'ÜN ADANA'DA HATAY İÇİN:
-KIRKASIRLIK TÜRK YURDU YABANCI ELİNDE KALAMAZ!
DEMESİNDEN İKİ GÜN SONRAYDI. MERSİN'DE İSTASYONDAN ŞEHRİN İÇİNE DOĞRU YAVAŞ GİDİYORDU. YOLUN ÜSTÜNE SİYAHLAT GİYİNMİŞ VE ELLRİNDE BÜYÜK BİR LEVHA TUTAN BİR KAÇ GENÇ KIZ ÇIKTI. LEVHADA ŞU YAZI VARDI:"SURİYE HEMŞEHRİNİZİ DE KURTARIN!"
SURİYE, ANCAK DİN KARDEŞİ OLAN BİR MİLLETİN VATANIYDI. TÜRKİYE SE ARTIK DİNCİ DEĞİL, MİLLİYETÇİ BR DEVLETTİ. SURİYE İÇİNDE, BÜTÜN ESİR YURTLAR İÇİN OLDUĞU GİBİ, KURTULUŞ DİLERDİ. LAKİN KURTARMAYA KALKMAK FUZİLİ OLURDU.
ETRAFTA HIÇKIRIKLAR VE GÖZ YAŞLARI YOKTU;ATATÜRK'ÜN DE GÖZLERİ ISLANMIŞ DEĞİLDİ. SURİYELİLERİN 1. DÜNYA SAVAŞINDA TÜRK DÜŞMANLARIYLA BİRLEŞTİKLERİNİ, TÜRK ORDUSUNU ARKADAN VURMAYA ÇABALADIKLARINI, BELKİ İHANET ETTİKLERİ İÇİN İHANETE UĞRADIKLARINI DÜŞÜNÜYORDU.
-HER MİLLET, LAYIK OLDUĞU YAŞAYIŞA ERER!.. DEDİ VE YÜRÜYÜP GİTTİ.
(NÜKTE VE FIKRALARLA ATATÜRK, SH. 98)
BABASININ TARLASI
BİR GÜN BİR KÖYLÜ ATATÜRK'ÜN ORMAN ÇİFTLİĞİ HUDUTLARI İÇİNDEKİ BİR TARLAYI, KENDİ TARLASIYMIŞ GİBİ SÜRÜYORDU. ONU GÖRDÜLER. İHTAR ETTİLER, DİNLETEMEDİLER. BUNUN ÜZERİNE ATATÜRK'E SÖYLEDİLER.
ATATÜRK TEFTİŞE ÇIKTIĞI ZAMAN O TARAFA GİTTİ. YANINDAKİLER TOPRAĞI SÜRMEKTE OLAN KÖYLÜYÜ GÖSTEREREK:
-İŞTE BUDUR! DEDİLER.
ATATÜRK YAVAŞ YAVAŞ ONA DOĞRU YÜRÜDÜ. YAKLAŞINCA SORDU:
-BURADA NE YAPIYORSUN?
KÖYLÜ GÜLÜMSÜYORDU. SON DERECE SEVİP SAYDIĞIMIZ, FAKAT ASLA KORKMADIĞIMIZ BİR İNSAN KARŞISINDA NASIL DURURSAK KÖYLÜ DE ÖYLE DURUYORDU. SAKİN BİR SESLE CEVAP VERDİ:
-TARLAYI SÜRÜYORUM.
-İYİ AMA, BU TARLA SENİN MİDİR?
-DEĞİLDİR.
-KİMİNDİR?
-ATATÜRK'ÜNDÜR!.
KÖYLÜ BU CEVABI VERMEKLE SUÇU KABUL ETMİŞ OLUYORDU. BU İTİBARLA DAVA KAYBOLMUŞ DEMEKTİ. ATATÜRK, KENDİ TOPRAĞINA TECAVÜZ EDİLDİĞİ İÇİN DEĞİL, HAKSIZLIK YAPILDIĞI İÇİN SERTLENDİ VE SORDU:
-İYİ AMA, SEN BAŞKASININ TOPRAĞINI ONA SORMADAN VE İZİN ALINMADAN SÜRÜLÜP EKİLMEYECEĞİNİ BİLMİYORMUSUN?
KÖYLÜ HİÇ TELAŞ ETMİYORDU. AYNI SÜKUNETLE DEDİ Kİ:
-BİLİYORUM, FAKAT BENİM BU TARLAYI SÜRÜP EKMEYE HAKKIM VARDIR!
ATATÜRK'ÜN KAŞLARI ÇATILDI VE BÜYÜK BİR MERAK VE HAYRETLE ONA SORDU:
-BU HAKKI NEREDEN ALIYORSUN?
-ÇOK BASİT... ATATÜRK BİZİM BABAMIZ DEĞİL Mİ?İNSAN BABASININ TARLASINI SÜRÜP EKERSE KABAHAT Mİ İŞLEMİŞ OLUR?
ATATÜRK'ÜN YÜZÜNDE TAKDİR VE SEVGİ DUYGULARININ EN COŞKUNUNU ANLATAN ENGİN BİR GÜLÜMSEME OLDU, KÖYLÜNÜN SIRTINI OKŞADI VE;
-HAKLISIN!.. DİYEREK UZAKLAŞTI.
(NÜKTE VE FIKRALARLA ATATÜRK, SH. 99-100)
İTALYAN SEFİRİNE VERİLEN DERS
ATATÜRK'E İHANET EDENLER, O'NUN BİRÇOK KONULARI İÇKİ SOFRASINDA HALLETTİĞİNİ İDDİA EDERLER. YALNIZ AŞAĞIDA NAK-LEDECEĞİM OLAY BİLE BU DÜŞÜNCENİN NE KADAR YANLIŞ OLDUĞUNU İSPATA YETER:
"HABEŞİSTAN SAVAŞININ BAŞLAMASINDAN ÖNCE, İTALYA'NIN RODOS'A ASKERİ YIĞINAKTA BULUNDUĞU GÜNLERDEYDİ. BİR AKŞAM YİNE ATATÜRK'ÜN SOFRASINA ÇAĞRILANLAR ONU AYAKTA VE BALKONDA GEZİNMEKTE BULDULAR.
-TEVFİK RÜŞTÜ NEREDE?
-ANKARA PALAS'TA, BAZI SEFİRLERE BİR ZİYAFET VERİYOR.
-BİZ DE ORAYA GİTSEK OLMAZ MI?
ETRAFINDAKİLER BEYHUDE ATATÜRK'Ü BUNA PROTOKOLÜN MÜSAİT OLMADIĞINA İNANDIRMAYA GAYRET EDİYORLAR. FAKAT, O'NUN KESİN KARAR VERDİĞİ BİR KONUDAN GERİYE ÇEVİRMEK KİMSENİN HADDİ DEĞİLDİR.
OTOMOBİLLER, ANKARA PALAS'A VARDIĞI ZAMAN ATATÜRK'ÜN OTELİN MERDİVENLERİNİ SALLANA SALLANA VE YANINDAKİLERİN YARDIMI İLE ÇIKTIĞINI GÖRENLER HAYRET ETTİLER. ÇÜNKÜ ÇANKAYA'DA ATATÜRK'ÜN BİR YUDUM BİLE İÇMEDİĞİNİ HERKES BİLİYORDU.
SEFİRE ZİYAFET VERİLEN SALONA GİREN ATATÜRK, ARNAVUT-LUK SEFİRİ, ASAF BEYİN YAKININDA VE GİRİŞ ÇIKIŞ KAPISINI İYİ GÖREBİLECEK BİR YERE OTURUYOR. O DAKİKADAN İTİBAREN SA-LONDAN İÇERİ VE DIŞARI KİMSENİN GEÇMESİ MÜMKÜN DEĞİLDİR. ŞİMDİ KONUŞULANLARI TAKİP EDELİM:
ATATÜRK:
-ASAF BEY, GAZETELERDE BİR TAKIM RESİMLER GÖRÜYORUM, ARNAVUTLUKLA OPERET Mİ OYNANIYOR?DİYOR.
BU SÖZLERİYLE O ZAMANLAR YENİ KRAL OLAN ZOGO'NUN SORGUÇLU RESİMLERİNİ KASTETTİĞİNİ ANLAMAKTA GECİKME YEN SEFİR NE SÖYLEYECEĞİNİ ŞAŞIRIYOR. ATATÜRK DEVAM EDİYOR:
-CUMHURİYETTEN NE ZARAR GÖRÜLDÜ Kİ, ARNAVUTLUK'TA KRALLIK İLAN EDİLDİ?HEM, TAKİP EDİLEN POLİTİKA DA TEHLİKELİDİR. İTALYA'NIN ARNAVUTLUĞU BALKANLARDA BİR BASAMAK YAPMASI İHTİMALDEN UZAK DEĞİLDİR.
BUNU DUYAN İTALYAN SEFİRİ, MÜCADELEYE KALKINCA ATA:
-HABER ALDIĞIMA GÖRE, ROMA'DA BAZI ÖĞRENCİLER SEFARE-TİMİZİN ÖNÜNDE MÜMAYİŞ YAPMIŞLAR. ANTALYA'YI İSTEMİŞ-LER. ANTALYA SİGARA PAKETİMİDİR Kİ, SEFİR CEBİNDEN ÇIKARIP ATSIN. ANTALYA BURADADIR. BUYURUN ALIN!... HEM BENİM BİR TEKLİFİM VAR. EĞER HAKİKATEN BÖYLE BİR ŞEY DÜŞÜNÜLÜYORSA MUSSALİNİ CENAPLARINA MÜSAADE EDELİM. ANTALYA'YA ASKER ÇIKARSINLAR. BÜTÜN ÇIKARMA TAMAM OLUNCA SAVAŞIRIZ. MAĞLUP OLAN HAKKINA RAZI OLUR.
SEFİR ATILIYOR:
-EKSELANS BU BİR SAVAŞ İLANIMIDIR?
ATA:
-HAYIR, DİYOR. BEN BURADA BİR FERT OLARAK KONUŞUYORUM. TÜRKİYE SAVAŞ İLANI ANCAK BÜYÜK MİLLET MECLİSİ DAHİLİNDEDİR. FAKAT UNUTMAYINIZ Kİ, GEREKTİĞİ ZAMAN BÜYÜK MECLİS TÜRK MİLLETİNİN HİSSİYATINI TERCÜMAN OLMAKTA GECİKMEZ.
KONUŞMASININ BU HALİ OLMASI ÜZERİNE, İSMET PAŞA'YA TELEFON EDİLİR VE ANKARA PALAS'A ÇAĞRILIR.
ATATÜRK DE BUNU HABER ALINCA ETRAFINDAKİLERE:
-HÜKÜMET GELİYOR, BİZ GİDELİM!DİYEREK ANKARA PALAS'I TERK EDER.
-ÇANKAYA'YA DÖNÜLDÜĞÜ ZAMAN HERKES ATATÜRK'ÜN GAYET NORMAL OLDUĞUNU HAYRETLER İÇİNDE SEYREDERKEN ATA:
-ARTIK İTALYA İLE SAVAŞ TEHLİKESİ YOK. RODOS'A YAPILAN YIĞINAK HABEŞİSTAN'A DÖNECEKTİR!
HAKİKATEN KISA BİR SÜRE SONRA HABEŞİSTAN SAVAŞI BAŞLADI.
(NÜKTE VE FIKRALARLA ATATTÜRK, SH. 308-309-310 )
ATATÜRK VE LİMAN VON SANDERS
MUSTAFA KEMAL ARIBURNU KUMANDANIDIR. İNGİLİZLER ANAFARTALAR'A ÇIKMIŞLARDI. VAZİYET BUHRANLI VE ÇOK TEHLİ-KELİ İDİ. MUSTAFA KEMAL, BAŞKUMANDAN VEKİLİ ENVER PAŞA'YA DOĞRUDAN DOĞRUYA MÜRACAATA MECBUR KALIYOR. KENDİSİNİ TATMİN EDEN CEVAP ALAMIYOR. O SIRADA KARARGAHI YALOVA' DA BULUNAN LİMAN VON SANDERS PAŞA TELEFONLA MUSTAFA KEMAL'İ ARIYOR. MUHAVEREYE DELALET EDEN ERKAN-I HARBİYE REİSİ KAZIM BEYDİR. LİMAN VON SANDERS'İN SORDUĞU SUALŞUDUR.
-VAZİYETİ NASIL GÖRÜYURSUNUZ, NASIL BİR TEDBİR-İ TASARRUF EDİYORSUNUZ?
-VAZİYETİ NASIL GÖRDÜĞÜNÜZÜ ÇOKTAN SİZE İBLAĞ ETMİŞTİM. TEDBİRE GELİNCE:BU DAKİKAYA KADAR ÇOK MÜSAİT TEDBİRLER VARDI. FAKAT BU DAKİKADA BİR TEK TEDBİR KALMIŞTIR.
LİMAN VON SANDERS PAŞA SORUYOR:
-O TEDBİR NEDİR?
CEVAP KATİDİR:
-BÜTÜN KUMANDA ETTİĞİMİZ KUVVETLERİ TAHTI EMRİNE VERİNİZ. TEDBİR BUDUR.
CEVAP MÜSTEHZİDİR:
-ÇOK GELMEZ Mİ?
-AZ GELİR,
VE TELEFON KAPANIYOR.
PEK KISA BİR ZAMAN SONRA HADİSELER, LİMAN VON SANDERS PAŞA'YI KUMANDA ETTİĞİ KUVVETLERİ MUSTAFA KEMAL'İN EMRİ ALTINDA VERMEYE MECBUR ETMİŞTİR.
(İLGİNÇ OLAYLAR VE ANEKTODLARLA ATATÜRK, SH. 162)
MUSTAFA KEMAL PAŞA VE YUNAN KUVVETLERİ KOMUTAN TRİKOPİS
BÜTÜN BU TAARUZ ESNASINDA GAZİ'NİN YANINDA BULUNAN ARKADAŞLAR, YUNAN KUVVETLERİ KOMUTANI GENERAL TRİKOPİS'İN BAŞKUMANDAN ÇADIRINA NASIL GETİRİLDİĞİNİ ŞÖYLE ANLATTILAR.
TRİKOPİS, DİĞER ESİR KOLORDU VE FIRKA (TÜMEN) KUMANDANLARI İLE BİRLİKTE GAZİ'NİN HUZURUNA ÇIKARILDIKLARI VAKİT, HEPSİ ÇOK HEYECANLI VE BİTKİN HALDE İMİŞLER. GAZİ, BUNLARI OTURTMUŞ, KENDİLERİNİ TESELLİ İÇİN BU GİBİ MALUBİYETLERİN TARİHTE MİSALLERİ OLDUĞUNU, SEVK VE İDAREDE VAZİFESİNİ Bİ HAKKIN YAPMIŞ İSELER VİCDANEN MÜSTERİH OLABİLECEKLERİNİ SÖYLEDİĞİ ZAMAN TRİKOPİS:
"-ASKERİ VAZİFEMİ TAMAMEN YAĞTIĞIMA EMİNİM. FAKAT ASIL VAZİFEMİ MAALESEF YAPAMADIM. "DİYE İNTAHAR EDEMEDİĞİNİ ANLATMAK İSTERKEN GAZİ:
"-O SİZE AİT BİR DÜŞÜNCEDİR. "DİYE SÖZÜNÜ KESMİŞ VE HARİTA ÜZERİNDE:
"-ŞUR ADA BİR FIRKANIZ VARDI. NİÇİN ONU ŞURAYA ALMADI-NIZ. FİLAN YERDEKİ KUVVETLERİNİZİ FALAN YERE SÜREYDİNİZ DAHA İYİ OLMAZMIYDI?" GİBİ BAZI TENKİTLER YAPMIŞ , TRİKOPİS:
" -BEN ÖYLE HAREKET ETMEK İÇİN EMİR VERDİM. FAKAT (YANINDAKİ KOLORDU KOMUTANINI GÖSTERİRKEN) BU YAPAMADI!" DEMİŞ.
BU GÖRÜŞMELER OLURKEN ESİR FIRKA KUMANDANI YAVAŞÇA YANINDA BULUNAN ZABİTLERİMİZDEN BİRİNE :
" -BİZİM İLE KONUŞAN BU GENERAL KİMDİR?" DİYE SORMUŞ ZABİT:
"-BAŞKUMANDAN MUSTAFA KEMAL"DEYİNCE ADAM HAYRETE DÜŞMÜŞ:
"-ŞİMDİ ANLADIM BİZ NİÇİN MAĞLUP OLDUK! BİZİM BAŞKUMANDAN İZMİR'DE VAPURDA OTURUYORDU!" DİYEREK DERDİNİ DÖKMÜŞ.
(İLGİNÇ OLAYLAR VE ANEKTODLARLA ATATÜRK SH. 43)
ATATÜRK VE KÖYLÜ
ATATÜRK, SIK SIK MEMLEKETİ DOLAŞAN BİR LİDERDİ. ÇİFTÇİ İLE KONUŞUR; İŞÇİ, SANATKAR, ESNAF İLE KONUŞUR. MEMLEKETİN DERDİNİ ARAR BULUR. MECLİSE GETİRİR, MİLLETVEKİLLERİNDEN, BAKANLARDAN HESAP SORARDI.
İŞTE BÖYLE YURT GEZİLERİNDEN BİRİNDE ORTA ANADOLU'DA TARLASINDA ÇİFT SÜREN BİR ÇİFTÇİ İLE KARŞILAŞMIŞTIR.
- KOLAY GELE, BEREKETLİ OLA AĞA.
- ALLAH RAZI OLSUN BEY.
- HAYROLA AĞA, ÖKÜZÜN TEKİ NE OLDU?
- DEVLETE BORCUMUZ VARDI BEY, İCRA KAPIMIZI ÇALINCA ÇARESİZ KALDIK, KOCA ÖKÜZÜ SATIP BORCUMUZU ÖDEDİK.
- "SAĞLIK OLSUN AĞA" DİYEREK KONUŞMASINI KISA KESMİŞTİR.
ÇİFTÇİNİN ADI HALİL AĞA İDİ. ATATÜRK'ÜN YANINDAKİLER, İÇİŞLERİ BAKANI ŞÜKRÜ KAYA, SALİH BOZOK, KILIÇ ALİ, HUSREV GEREDE, EMİR SUBAYI RESUHİ BEY, DAHA BİR KAÇ YAKINI VARDI. YÜRÜYORLARDI. ATATÜRK DÜŞÜNCELİ İDİ. SALİH BOZOK'U YANINA ÇAĞIRDI. SALİH, YARIN SABAH GİT HALİL AĞAYI BUL, BANA GETİR. BENİM KİM OLDUĞUMU SORARSA, BİZİM BEY SENİ BİR KAHVE İÇMEYE ÇAĞIRIYOR DE.
ERTESİ GÜN; SALİH BOZOK HALİL AĞAYI BULMUŞ, YANINA GETİRMİŞTİR. ATATÜRK AYAĞA KALKARAK; ÜBUYUR HALİL AĞAÜ DEYİP BİR SANDALYE GÖSTERMİŞTİR. ZAMANIN BAŞBAKANI İSMET İNÖNÜ DE SALONDA BULUNUYORDU VE OLANLARDAN HABERSİZDİ. ATATÜRK HALİL AĞAYA DÖNEREK; "HALİL AĞA, ANLAT ŞU VERGİ İŞİNİ BİR DAHA" DEMİŞTİ.
HALİL AĞA, VERGİ BORCUNU, İCRAYI, SATILAN ÖKÜZÜNÜ TEKRAR ANLATTI. ATATÜRK KAŞLARINI ÇATARAK İSMET PAŞA VE ŞÜKRÜ KAYA'YA DÖNEREK; "ARKADAŞLAR, BİZ İSTİKLAL SAVAŞINI HALİL AĞANIN ÖKÜZÜNÜ İCRA YOLUYLA SATALIM DİYE YAPMADIK. BU MEMLEKETTE ADALETİ, VATANDAŞI BÖYLE Mİ KORUYACAĞIZ. GEREKİRSE VERGİ BORCU ERTELENEBİLİR. KÖYLÜNÜN ÇİFT SÜRDÜĞÜ ÖKÜZÜ ELİNDEN ALINMAZ. "
HALİL AĞA "SEN ATATÜRK PAŞAMSIN GALİBA, BENİ BAĞIŞLA, KUSUR ETTİM" DİYE YALVARACAK OLDU.
"SANA GÜLE GÜLE HALİL AĞA, SEN BİZİM GÖZÜMÜZÜ AÇTIN" DİYE HALİL AĞAYI AYAKTA UĞURLAMIŞTI. ATATÜRK TÜRK KÖYLÜSÜNÜN BORCU KONUSUNDA ÇOK TİTİZ DAVRANMIŞTIR.
OLAYLAR VE ATATÜRK SH 41-42
YAVUKLUM GÖNDERDİ
BİR AKŞAM, UZUN MÜDDET DİDİŞEN, UĞRAŞAN İKİ ERDEN BİRİSİNİN YÜZÜNÜ SİLDİĞİ MENDİL GÖZÜNE İLİŞMİŞTİ. BU İŞLEMELİ VE GÖZ ALICI YAĞLIĞI İSTEYEREK SORDU.
- BUNU NEREDEN ALDIN ?
BU ANİ SORU KARŞISINDA ŞAŞIRAN KAHRAMAN TÜRK ÇOCUĞU, SIKILARAK CEVAP VERDİ :
- YAVUKLUM GÖNDERDİ, ATAM !
BÜYÜK KAYIPLAR KARŞISINDA BİLE AĞLADIĞI GÖRÜLMEYEN, ACI DUYGULARINI İÇİNDE GİZLEYEN BÜYÜK ŞEF, BİLMEM NEDEN, O ANDA SARSILMIŞTI; DOLAN MAVİ GÖZLERİNDEN İRİ DAMLALI YAŞAR DÖKÜLÜYORDU. ERİN, DEMİN YÜZÜNDEN AKAN TERLERİ SİLDİĞİ BU MENDİLE O DA GÖZ YAŞLARINI SİLMİŞTİR.
OLAYLAR VE ATATÜRK
SH 56
HACER NİNE
HACER NİNE YİNE BUNALMIŞTI. İÇİ İÇİNE SIĞMIYORDU. BEŞ GÖZLÜ EVİNİN İÇİ YİNE BİRKAÇ GÜNDÜR ZİNDAN KESİLMİŞTİ. DÜŞÜNDÜKÇE YÜREĞİ YERİNDEN KOPUYORDU. YETMİŞ YAŞINDAKİ BU KİMSESİZLİK ONA BÜSBÜTÜN KOYMUŞTU.
KOCASINI YEMEN'DE KAYBETMİŞTİ. BİR OĞLU BALKANLARDA, İKİSİ DE ÇÖLLERDE KALMIŞTI. BİR GELİNİ İLE ÜÇ TORUNU VARDI. GELİNİ HASTALIKTAN ÖLDÜ, TORUNLARININ BİRİ DE BÜYÜK MUHAREBEDE ŞEHİT DÜŞTÜ. BİRİSİ İKİNCİ İNÖNÜ'DEN DÖNMEDİ.
EN SON TORUNUNU DA SAKARYA'YA GÖNDERDİ. BİR GÜN HABER ALDIK Kİ EN SON DELİKANLISI DA DUATEPE MUHAREBESİNDE ÖTEKİ AĞALARININ YANINA GÖÇÜP GİTMİŞTİ.
ÇOK AĞLADI. FAKAT ÜSAKARYA KAZANILDIÜ HABERİ GELİNCE AĞLAMASI DURDU, GÜLMEYE BAŞLADI.
ONDAN SONRA VAKİT VAKİT BÖYLE BUNALIRDI. VE HER BUNALIŞINDA ÇA RIKLARINI ÇEKER, DEĞNEĞİNİ ALIR, ANKARA'NIN YOLUNU TUTARDI. BU SEFER DE ÖYLE YAPTI. SAATLERCE YÜRÜDÜKTEN SONRA İKİNDİDE ANKARA'YA GELDİ, DOĞRUCA GİTTİ, BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN KAPISI ÖNÜNDE DURUP ÇÖMELDİ.
ARADAN BİRAZ VAKİT GEÇTİ, SORDULAR:"
- NİNE NE İSTİYORSUN?
- HİÇ, HİÇ BİR ŞEY. "
- YA NEDEN BURADA DURUYORSUN?
- ONUN GÖZLERİNİ GÖRMEK İÇİN ÇIKMASINI BEKLİYORUM.
- O DEDİĞİN KİM?
- GAZİ PAŞA.
SONUNDA HİKAYESİNİ ANLATTI, SONUNDA DEDİ Kİ;
- İŞTE BÖYLE, ARA SIRA ÇOK BUNALDIKÇA BURAYA GELİRİM. O MİLLET MECLİSİNDEN ÇIKARKEN GÖZLERİNE BAKARIM. MAVİ BEBEKLERİNDE BÜTÜN ÖLENLERİMİN GÖZLERİNİ GÖRÜR GİBİ OLURUM. SONRA İÇİME BİR FERAHLIK DOLAR, KALKAR KÖYÜME GİDERİM.
İŞTE SİPERLERDE EVLAT, TORUN GÖMMÜŞ TÜRK NİNESİ BUNA DERLER.
ATATÜRK'ÜN NÜKTELERİ-FIKRALARI-HATIRALARI
SH 29-30
DİNLEMEKTEN ZEVK ALIRIM
NEŞELİ BULUNDUĞU BİR ZAMANI SEÇEREK:
- PAŞAM... DEMİŞTİM, ŞU DANIŞTIKLARININ İÇİNDE BAZAN ÖYLELERİ VAR Kİ, ŞAŞIRIYORUM. BUNLARIN MÜTALALARINA NASIL OLSA SONUNDA İŞTİ RAK ETMEYECEKSİN. KARARINI ÖNCEDEN VERMİŞ OLDUĞUN DA MALUM... O HAL DE, NE DİYE ONLARI BİRER BİRER ÇAĞIRIP KARŞISINDA SÖYLETİRSİN ?
ATATÜRK, YÜZÜNE ALAYCI BİR EDA İLE BAKIP ŞU CEVABI VERMİŞTİ :
- BAZAN HİÇ UMULMADIK ADAMDAN BEN ÇOK ŞEYLER ÖĞRENMİŞİMDİR; HİÇ Bİ KANAATI HAKİR (DEĞERSİZ) GÖRMEMEK LAZIMDIR. NETİCEDE, KENDİ FİKRİMİ BİLE EDECEK OLSAM, HERKESİ AYRI AYRI DİNLEMEKTEN ZEVK ALIRIM.
OLAYLAR VE ATATÜRK SH 58
İKİMİZ DE "GAZİ"YİZ...
BİR TARİHTE ESKİŞEHİR'İ ZİYARETİNDE; YAKIN KÖYLERDE GEZİNTİ YAPARKEN, ASIRLIK ÇINARLARIN GÖLGESİNE SIĞINMIŞ BİR KÖY KAHVESİ ÖNÜNDE OTOMOBİLİ DURDURDU. SALİH BOZOK'A;
- BU ÇINARLARI HATIRLIYORUM... DEDİ; ZAFERDEN SONRA BİR GÜN YOLUM DÜŞMÜŞTÜ!... ESKİ HATIRALARI BİR AN TEKRAR YAŞATMAK İÇİN; ARABA DAN İNİP, BÜYÜK BİR TEVUZUYLA KÖY KAHVESİNİN HARAP İSKEMLESİNE OTURDU.
BİRAZ SONRA KAHVECİ ONA, KÖYÜNÜN YEGANE İKRAMI OLAN AYRANI TEMİZ BARDAKLAR İÇİNDE GETİRİNCE ÜGAZİÜ PEK MEMNUN OLDU. YAŞLI KAHVECİYE SORDU:
- ADIN NE?...
- YUSUF!...
- BURALARDA GEÇMİŞ HARBİ HATIRLAR MISIN?...
- NASIL HATIRLAMAM, PAŞAM?... MAİYETİNDE ÇAVUŞTUM!...
- MAİYETİMDE Mİ...
BÜTÜN KUVVETLERİN BAŞ KUMANDANI DEĞİL MİYDİN, PAŞAM!... HEP EMRİNDE SAVAŞTIK.
BÜYÜK KURTARICI ZEKİ KÖYLÜYÜ TAKDİR ETMİŞTİ. AFERİN; GAZİ YUSUF ÇAVUŞ!... DEYİNCE, ESKİ ASKER EL BUĞLADI:
- ESTAĞFURULLAH, PAŞAM!... GAZİ SİZSİNİZ!...
- RÜTBE BAŞKA... FAKAT HARPTEN DÖNMÜŞ İKİ ASKER OLMAMIZ SIFATİYLE İKİMİZ DE "GAZİ"YİZ!...
VE TEPSİDE DURAN AYRAN BARDAKLARINDAN BİRİNİ BİZZAT ELİYLE ÇAVUŞA VERMEK LÜTFUNU GÖSTEREREK, İLAVE ETTİ:
- ŞEREFİNE GAZİ YUSUF ÇAVUŞ!...
- ŞEREFTE DAİM OL PAŞAM!...
AĞLAMAKTAN AYRANI İÇEMEYEN KAHVECİYE, O ZAMANIN ÇOK PARASI OLAN BİR YÜZLÜK VERİP GÜLÜMSEDİ:
- ALLAHAISMARLADIK, SİLAH ARKADAŞIM!...
ATATÜRKÜN NÜKTELERİ-FIKRALARI-HATIRALARI
SH 50-51
KONYA İSYANINDA
KONYA İSYANINI MÜTEAKİP KONYA'YA GELEN ATATÜRK SİNİRLİ VE ÜZGÜNDÜ. ŞEHRİN İLERİ GELENLERİYLE BELEDİYE SALONUNDA KONUŞURKEN ELİNDEKİ YANAR SİGARAYI BİR ARALIK İKİ PARMAĞI ARASINA ALMIŞ VE ATEŞİ PARMAK MALARI ARASINDA EZEREK SÖNDÜRMÜŞ VE ŞÖYLE DEMİŞTİ:
ATEŞ NEREDE ÇIKARSA ÇIKSIN, İKİ PARMAĞIMIN ARASINDA BÖYLE EZECEĞİM !...
NÜKTE VE FIKRALARLA ATATÜRK
SH 41
ATATÜRK VE SPOR
BİR GECE ATATÜRK ADA'DA YAT KULÜBÜNDE KONUŞURKEN, YANINDAKİLERDEN BİRİNİN SPORTMEN OLDUĞUNU ANLADI. ONA ŞU SUALİ SORDU:
- SPOR NEDİR?
MUHATABI, SPORU HERKESİN BİLDİĞİ GİBİ TARİF ETTİ. "
GAZİ DEDİ Kİ:
- BANA DAHA AÇIK, BARİZ BİR TARİF BULABİLİR MİSİNİZ?"
BELKİ EN GÜZEL CEVABI BULABİLMEK İÇİN DÜŞÜNEN SPORTMENİN UFAK BİR TEVAKKUFU ÜZERİNE GAZİ ŞU HATIRASINI ANLATTI:
"ARIBURNU KUMANDANI İDİM, İKİ TARAFIN ATEŞ HATLARI ARASINDA ELLİ ALTMIŞ METRE MESAFE VARDI. BİRBİRİNE EN YAKIN HATLAR ARASINDA DOLAŞAN TÜRK VE İNGİLİZ KEŞŞAFLARINDAN İKİSİ GECENİN KARA KESAFETİ İÇİNDE ELLERİNDEKİ UZUN SİLAHLARI İSTİMAL EDEMEYECEK KADAR BURUN BURUNA TEMAS ETMİŞLER. HER İKİ CESUR KEŞŞAF, SİLAHLARINI ATMIŞLAR DOĞRUDAN DOĞRUYA BİRBİRİNİ BOĞAZLAMAK İÇİN ELLERİNİ KULLANMAK ZARURETİNİ HİSSETMİŞLER.
İNGİLİZ KEŞŞAF YUMRUKLARINI SIKMIŞ, BOKS DENİLEN İ DMANI, TÜRK NEFERİNİN VÜCUT VE KALBİ ÜZERİNDE TATBİK ETMEYE BAŞLAMIŞ. BU MAHİRENE YUMRUK İDMANINI BİLMEYEN TÜRK NEFERİ KALBİNE MADDETEN; VİCDANINA MANEN VURULAN DARBELERİN TESİRİ ALTINDA İKİ ELİNİN ÖTEKİNİN BOĞAZINA UZATMIŞ, VAR KUVVETİYLE DÜŞMANIN GIRTLAĞINI YAKALAMIŞ. DÜŞMAN NEFERİNİN BOĞAZI İKİ DEMİR PENÇESİNİN MENGENESİNDE SIKIŞINCA BİZİM NEFER, BOKS DARBELERİNİN İPTİDA HAFİFLEDİĞİNİ BİRAZ SONRA ZAİL OLDUĞUNU GÖRMÜŞ.
NEFER, ESİRİNİ SÜRÜKLEYEREK BENİM YANIMA GETİRDİ. GECE YARISINDAN SONRA İDİ. EVVELA DÜŞMAN NEFERİNİ İSTİCAP ETTİM.
- NE OLDU? SEN NİÇİN BURALARA KADAR GELDİN?
- SPOR, CEVABINI VERDİ. "
BİZİMKİNE SORDUM:
- NASIL OLDU?
NEFER, ESİRİN VERDİĞİ İLMİ CEVABI ANLAMAMIŞ OLMAKTAN KORKARAK:
- BİLMİYORUM, DEDİ. BEN BİRİNCİ İLMİ VE FENNİ DEĞİL, İKİNCİNİN CEHİLDEN ZİYADE EDEP VE TERBİYESİ ÜZERİNDE FAZLA DURMADIM.
- SEN SPORTMEN MİSİN?
- EVET, ÇOK İYİ... "
- BİZİM NEFERİ NASIL BULDUN?
- BİLMİYOR DEDİ.
TÜRK NEFERİNE DÖNDÜM:
- İŞİTİYOR MUSUN, SENİN İÇİN BİLMİYOR, CAHİLDİR, DEDİ. "
KISACA;
- HUZURUMUZA GETİRDİM EFENDİM, CEVABINI VERDİ. "
GAZİ DEVAM ETTİ:
- BEN SPOR NEDİR, DİYE SORULURSA VERECEĞİM CEVAP ŞUDUR:"
"SPOR; VATANIN, MİLLETİN ALİ MENFAATLERİNE TECAVÜZ EDENLERİ GIRTLAĞINDAN YAKALAYIP MEMLEKET VE MİLLET HADİMLERİNİN HUZURUNA GETİREBİLMEK KABİLİYETİ MADDİYE VE MANEVİYESİDİR. "
ATATÜRK'ÜN NÜKTELERİ-FIKRALARI-HATIRALARI
SH 51-52
ATATÜRK VE ALEMDAR
ATATÜRK, OSMANLI PADİŞAHLARI ARASINDA YILDIRIM VE BEYAZID, FATİH, YAVUZ, IV. MURAT'I BEĞENİRDİ. SADRAZAMLAR ARASINDA DA ALEMDAR MUSTAFA PAŞA'YA KIZARDI :
- BİRAZ KÜLTÜRÜ OLSAYDI CUMHURİYETİ İLAN EDERİ !.. DERDİ.
- BÜYÜK REŞİT PAŞA'NIN KÜLTÜRÜ, ALEMDAR MUSTAFA PAŞA'NIN KÜLTÜRÜ BİRLEŞEBİLSEYDİ, BEN TARİHE BAŞKA BİR GÖREVLE GİRERDİM, DEMİŞTİ.
NÜKTE VE FIKRALARLA ATATÜRK
SH 321-322
OLUR ŞEY DEĞİL
MUALLİMLER ANKARA'DA BİR İÇTİMA YAPMIŞLAR, İÇTİMAA İKİ ÜÇ MUALLİM HANIM DA İŞTİRAK EDEREK SALONDA AYRI BİR YERE OTURMUŞLARDI.
MUALLİM HANIMLARIN İÇTİMAA GİTMELERİNİ HOŞ GÖRMEYEN MECLİS'İN SARIKLILARI GAZİYE ŞİKAYETE GİDİYORLAR.
GAZİ KIZARAK :
- "KİMMİŞ MUALLİMLER CEMİYETİ REİSİ ? ÇAĞIRIN ONU !"
VE MAZHAR MÜFİT BİRKAÇ DAKİKA SONRA İÇERİ GİRİNCİ GÜRLEYEN BİR SESLE ÇIKIŞIYOR :
-"SİZ MUALLİMLER İÇTİMAMDA NE YAPMIŞSINIZ ? NE AYIP ŞEY BU ?"
MAZHAR MÜFİT ŞAŞAKALIR. GAZİDEN BU HAREKET Mİ BEKLENİRDİ ? SARIKLILAR MUZAFFER BİR BESARETLE GÜLÜYOR. SARIKLILAR NEŞ'E İÇİNDE GAZİNİN SESİ HEP AYNI TONDA DEVAM EDİYOR.
- "OLUR SEY DEĞİL OLUR ŞEY DEĞİL !"
MAZHAR MÜFİT HALA AYAKTA VE HALA NE DİYECEĞİNİ ŞAŞIRMIŞ BİR HALDE CEVAP VERMEYE ÇALIŞIYOR :
-"EFENDİM VALLAHİ... "
- "BIRAK BIRAK BEN HEPSİNİ BİLİYORUM; İÇTİMAA MUALLİME HANIMLARIDA ÇAĞIRDINIZ. FAKAT ONLARI NİYE AYRI SIRALARA OTURTTUNUZ ? SİZİN KENDİNİZE Mİ İTİMADINIZ YOK, TÜRK HANIMININ FAZİLETİNE Mİ ? BİR DAHA ÖYLE AYRILIK GAYRILIK GÖRMEYEYİM, ANLADINIZ MI ?
ATATÜRK'ÜN NÜKTELERİ-FIKRALARI-HATIRALARI SH 59
PEYNİR, ZEYTİN, SOĞAN VE KURU EKMEK
MUSTAFA KEMAL PAŞA, ERZURUM VE SİVAS KONGRELERİNE KATILAN ARKADAŞLARIYLA BİRLİKTE CİDDİ PARA SIKINTISINDAYDI. ERZURUM'DAN SİVAS'A İNTİKAL SIRASINDA, YOLDAKİ DURUMLARINI MAZHAR MÜFİT ŞÖYLE ANLATIR:
"ÖNÜMÜZDE VE PAŞA'NIN ÜSTÜN İRADESİ VE DAHİ IŞIĞI ALTINDA YENİ VE ENGİN BİR SAVAŞ UFKU AÇILMIŞTI. ERZURUM'DAN SONRA YENİ BİR İRADE, YENİ BİR MADDE VE MANA HAMLESİ İLE BÜYÜK VATAN SAVAŞINA ATILACAK, ERZURUM'DA KURULAN BÜYÜK TEMELE BİNA EDİLECEK ESERİN İKİNCİ SAFHASINDAKİ ÇALIŞMALARA KATILACAKTIR.
SESİMİ BİRAZ YÜKSELTMİŞ OLACAĞIM Kİ, ÖNDEKİ ARABADAN MUSTAFA KEMAL PAŞA ARKAYA BAKARAK ELİ İLE;
- DAHA YÜKSEK SESLE!... DİYEREK İŞARET VERİYORDU. VE. . BU İŞARET ÜZERİNEDİR Kİ, YİNE GAYRİ İRADİ, GAYRİ İHTİYARİ OLARAK DİLİMİN UCUNA:
" EY GAZİLER YOL GÖRÜNDÜÜ TARİHİ ŞARKISI GELDİ VE BEN BU ŞARKIYA BAŞLAYINCA İNSİYAKİ BİR SİRAYETLE HEMEN BÜTÜN OTOMOBİLLERDEKİ ARKADAŞLAR DA BANA KATILDILAR VE HEP BİR AĞIZDAN BU ŞARKIYI OKUDUK VE SÖYLEDİK. ARIZASIZ ÖĞLE VAKTİNİ BULDUK. HER KİLOMETREYİ ARIZASIZ KATETTİKÇE ADETA SEVİNÇ DUYUYOR VE:
- OTOMOBİLLERİMİZ BU VAZİYETTE BİZİ SİVAS'A SELAMETLE ULAŞTIRA BİLECEKLER ÜMİDİNİ MUHAFAZA EDİYORDUK. BİR PINAR BAŞINDA MOLA VERDİK. PAŞA:
- HEMEN YEMEĞİMİZİ YİYELİM, VAKİT KAYBETMEKSİZİN YİNE YOLA DEVAM EDELİM DEDİ.
ÇÜNKÜ 04 EYLÜL'DE KONGRENİN AÇILMASI KARARLAŞTIRILMIŞ OLDUĞUNA NAZARAN, YOLCULUĞUMUZ MUAYYEN BİR PROGRAMLA TAYİN VE TESBİT EDİLMİŞTİR.
HAREKET VE MOLALARDA O PROGRAMA UYMAK ZORUNDAYDIK. ANCAK PAŞANIN;
- YEMEĞİMİZİ YİYELİM DEYİŞİNDE SONRAKİ VAZİYETİMİZİN BİRAZ ACIKLI OLDUĞUNU DA TEBARÜZ ETTİRMEYELİM. YEMEK DEYİNCE, BİLHASSA ANADOLU'DAKİ KARA YOLCULUKLARINDA GÜN GÖRMÜŞ İNSANLAR İÇİN YEMEK; TAVUK, HİNDİ, SOĞUK ET, SU BÖREĞİ, KÖFTE VESAİRE GİBİ ŞEYLERDEN DÜZÜLEN NEVALEDİR.
HEPİMİZ DE BU ÇEŞİT NEVALELERLE YOLCULUK ETMİŞ İNSANLARDIK. FAKAT, BU DEFA NEVALEMİZ; PEYNİR, ZEYTİN VE KURU EKMEKTEN İBARET BİR AZIKTI. SU BAŞINDA RASTLADIĞIMIZ KÖYLÜLER DE TORBALARINDAN BİRKAÇ BAŞ KURU SOĞAN İKRAM ETTİLER. FAKAT, PAŞA BAŞTA OLMAK ÜZERE HEPİMİZ EN BÜYÜK BİR LOKANTADA PİŞİRİLMİŞ VEYA ZİYAFETTE TERTİPLENMİŞ YEMEKLERDEN VE İSTANBUL TABİRİ İLE ÜET'İME-İ NEFİSE-İ LEZİZE (EN GÜZEL YEMEKLER) DEN DAHA MÜKEMMEL VE DAHA İŞTAHLI OLARAK ZEVKLE KURU SOĞANI, PEYNİRİ, ZEYTİNİ, EKMEĞİMİZE KATIK EDEREK VE PINARIN BUZ GİBİ SUYUNU İÇEREK KARNIMIZI DOYURDUK.
İLGİNÇ OLAYLAR VE ANEKTOTLARLA ATATÜRK,SH 21-22
ATATÜRK'E BİR KÖYLÜNÜN CEVABI
TARİHİMİZ SAYISIZ SAVAŞLARLA DOLUDUR. BİZ BU SAVAŞLARDAN BAŞKALDIRIP NE MEMLEKETİ İMAR EDEBİLMİŞİZ, NE DE KENDİMİZ REFAHA KAVUŞMUŞUZDUR. BUNUN SEBEBİ, BİZİM SUÇUMUZDA OLDUĞU KADAR DÜŞMANLARIMIZDADIR DA. ÇÜNKÜ BAŞTA MOSKOFLAR OLMAK ÜZERE DÜŞMANLARIMIZ HEP ŞÖYLE DÜŞÜNÜRLERDİ :
- TÜRKLERE RAHAT VERMEMELİ Kİ, BAŞKA SAHALARDA İLERLEYEMESİNLER...
BUNUN İÇİN DE SIK SIK BAŞIMIZA BELALAR ÇIKARIRLAR, SAVAŞLAR AÇARLAR, BALKAN MİLLETLERİNİ ÜİSTİKLALÜ DİYE KIŞKIRTIRLARDI.
BİZ BÖYLE DURMADAN SAVAŞIRKEN DE O ZAMANLAR ASKERE ALINMAYAN GAYRİ MÜSLİMLER DURMADAN ZENGİNLEŞİRLERDİ.
ONLARIN NEDEN ZENGİN, BİZİM NEDEN FAKİR KALDIĞIMIZI BİR KÖYLÜ, ATATÜRK'E VERDİĞİ KISA BİR CEVAP İLE GAYET VECİZ OLARAK İZAH ETMİŞTİR.
ATATÜRK, MERSİN'E YAPTIĞI SEYAHATLERDEN BİRİNDE, ŞEHİRDE GÖRDÜĞÜ BÜYÜK BİNALARI İŞARET EDEREK SORMUŞ :
- BU KÖŞK KİMİN ?
- KİRKOR'UN...
- YA ŞU KOCA BİNA ?
- YARGO'NUN
- YA ŞU ?
- SALOMON'UN...
ATATÜRK BİRAZ SİNİRLENEREK SORMUŞ :
- ONLAR BU BİNALARI YAPARKEN YA SİZ NEREDE İDİNİZ ? TOPLANANLARIN ARKALARINDAN BİR KÖYLÜNÜN SESİ DUYULUR :
- BİZ Mİ NEREDE İDİK ? BİZ YEMEN'DE, TUNA BOYLARINDA, BALKANLARDA ARNAVUTLUK DAĞLARINDA, KAFKASLAR'DA, ÇANAKKALE'DE, SAKARYA'DA SAVAŞIYORDUK PAŞAM...
ATATÜRK BU HATIRASINI NAKLEDERKEN :
- HAYATIMDA CEVAP VEREMEDİĞİM YEGANE İNSAN BU AK SAKALLI İHTİYAR OLMUŞTUR, DER DURURDU.
ATATÜRK'ÜN NÜKTELERİ-FIKRALARI-HATIRALARI, SH 18
ATATÜRK'ÜN AĞZINDAN TÜRK KÖYLÜSÜ
BİR GÜN AKŞEHİR CİVARINDA BİR KÖYE GİTTİM. ÇOK YAĞMUR YAĞIYORDU VE SOĞUK VARDI. KENDİMİ BELLİ ETMEYEREK, BİR EVİN ÖNÜNDE DURAN KADINA: ÜBACI YAĞMUR VAR, SOĞUK VAR. BENİ ÇATIN ALTINA KABUL EDERMİSİN DEDİM ?Ü HİÇ TEREDDÜT ETMEYEREK ÜBUYRUNÜ DEDİ VE BENİ BİR ODAYA ALDI ODADA ATEŞ OLMADIĞI VE YENİ BİR ATEŞİN YAKILMASI UZUN ZAMANA BAĞLI OLDUĞU İÇİN:
"İSTERSENİZ BİZİM ODAYA GİDELİM. ORADA HAZIR ATEŞ VAR" DEDİ. GİTTİK. MÜTEAKİBEN KOMŞULARDAN BİRKAÇ KADIN VE BİRKAÇ ERKEK GELDİ. BERABERCE KONUŞMAYA BAŞLADIK. KONUŞURKEN BANA EN MÜHİM SUALLERİ SORANLAR KADINLAR OLDU. ASKERİN VAZİYETİNİ, DÜŞMANIN HALİNİ, EN MÜHİM DÜŞMANIN HANGİSİ OLDUĞUNU SORDULAR VE BUNLARI SORARKEN HİÇ BİR TELAŞ VE TEKAYYÜDE LÜZUM GÖRMEDİLER. İNSANCA KONUŞTULAR. FAKAT, BİRAZ SONRA, BENİM KİM OLDUĞUMU ANLAYINCA TELAŞ GÖSTERDİLER VE SÖYLEDİKLERİ, SORDUKLARI ŞEYLERDEN KENDİLERİNE BİR ZARAR GELECEĞİNİ ZANNEDEREK KORKTULAR! ÇÜNKÜ ŞİMDİYE KADAR RESMİ BİR ADAMLA AÇIKÇA KONUŞMAYI BÜYÜK BİR KABAHAT TELAKKİ ETMİŞLERDİ...
ATATÜRK'ÜN NÜKTELERİ-FIKRALARI-HATIRALARI, SH 14
SATIN ALINMAYAN ADAM
ATATÜRK GEÇEN DÜNYA HARBİ BAŞLADIĞI ZAMAN TÜRK ORDUSUNDA ALMAN GENERAL VE SUBAYLARINA MÜHİM MEVKİLER VERİLMESİNİN ALEYHİNDE BULUNMUŞTU. ALMAN MAREŞALİ FALKENHAYN BU GİBİLERİ İTİRAZDAN VAZGEÇİRMEK İÇİN ÇEŞİTLİ ÇARELERE BAŞVURUYORDU. BU SIRADA MUSTAFA KEMAL PAŞANIN YEDİNCİ ORDU KUMANDANLIĞINA HAREKET EDECEĞİ GÜNÜN GECESİ, İSTANBUL'DA AKARETLER'DE 74 NUMARALI EVE ALMAN MAREŞALİNİN KARARGAHINDA MEMUR OLAN BİR TÜRK KURMAY SUBAYI İLE GENÇ BİR ALMAN SUBAYI GELDİLER. UFAK SANDIKLAR İÇİNDE BAZI ŞEYLER GETİRDİLER. MUSTAFA KEMAL SORDU:
- BUNLAR NEDİR?
ALMAN SUBAY CEVAP VERDİ.
- İSTANBUL'DAN AYRILIYORSUNUZ; SİZE MAREŞAL FALKENHAYN BİR MİKTAR ALTIN GÖNDERMİŞTİR.
- BU PARALAR BANA YANLIŞ GELDİ. ORDUNUN LEVAZIM REİSLİĞİNE GÖNDERİLMESİ LAZIMDI.
- EFENDİM, O DA BAŞKA... "
MUSTAFA KEMAL PARANIN NE KADAR OLDUĞUNU ANLADIKTAN SONRA, ALMAN SUBAYININ ÖNÜNDE, ONLARI TESLİM ALDIĞINA DAİR SENET İMZALADI; FAKAT ALMAN SUBAYI BUNU KABUL ETMEDİ. O ZAMAN MUSTAFA KEMAL TÜRK SUBAYINA EMRETTİ:
- BU ZABİT BİLMİYOR, SENEDİ ALSIN. MAREŞALE VERSİN VE SİZ DE PARALARI GELİP ALMASI İÇİN LEVAZIM REİSLİĞİNE HABER GÖNDERİNİZ...
BİR KAÇ AY SONRA ATATÜRK YEDİNCİ ORDU KUMANDANLIĞINI, VEKİL OLARAK ALİ RIZA PAŞA'YA BIRAKMIŞ, AYRILMIŞTI; ALTINLARI DA ONA TESLİM EDEREK MAKBUZ ALMIŞTI. BU MAKBUZU İKİ YAVERİNE VERDİ VE EMRETTİ.
- MAREŞAL FALKENHAYN'E GİDİNİZ; KENDİSİNİ GÖRÜNÜZ; BU MAKBUZU VEREREK BENİM İMZAMIN BULUNDUĞU KAĞIDI ONDAN ALINIZ!
MAREŞAL FALKENHAYN YAVERİNE:
- MUSTAFA KEMAL PAŞA'YA BÖYLE BİR PARA VERDİĞİMİ HATIRLAMIYORUM; BENDE İMZALI SENEDİNİN BULUNDUĞUNU DA BİLMİYORUM. BUNUN İÇİN ALİ RIZA İMZALI KAĞIDI DA KABUL EDEMEM!
DEDİ. MUSTAFA KEMAL PAŞA ŞU HABERİ YOLLADI;
- VERDİĞİNİZ ALTINLAR OLDUĞU GİBİ DURUYOR; ONLAR İÇİN SİZE SENET VERİLMİŞTİR. SİZDE BÖYLE BİR SENEDİN BULUNMAYIŞI ALTINLARI YOK EDEMEZ. VESİKAYI KAYBETMİŞ OLABİLİRSİNİZ; O HALDE VERDİĞİNİZ ALTINLARI SİZE İADE EDECEĞİZ; ALDIĞINIZA DAİR SİZ BİZE MAKBUZ VERİNİZ! BEN ALTIN İÇİN MEMLEKET MENFAATLERİ HAKKINDA MÜSAMAHA GÖSTERECEK İNSANLAR DAN DEĞİLİM. PARALARINIZ DURUYOR, FAKAT ONLARDAN DAHA KIYMETLİ OLAN MUSTAFA KEMAL İMZASI SİZDE KALAMAZ!
OLAYLAR VE ATATÜRK, SH 63-64
HAKİKİ İNSAN
ATATÜRK, MUHTELİF VESİLELERLE MAİYETİNDE ÇALIŞAN KİMSELERİN SAMİMİYET VE SADAKATLARINI İMTİHAN ETMESİNİ GAYET İYİ BİLİRDİ. İNSANLARIN HALET-İ RUHİYESİNİ, NİYET VE EMELLERİNİ TEŞHİS VE TEMYİZ ETETMEKTE ŞELALELER SAÇAN BİR ZEKAYA MALİKTİ.
O BÜYÜK İNSAN, BİR GECE ÇANKAYA KÖŞKÜNDEKİ BİR ZİYAFETTE DEVRİN VEKİLLERİNDEN MARUF BİR ZATA ŞÖYLE BİR SUAL SORAR :
- BENİ HAKİKATEN SEVER MİSİNİZ ?
MUHATABI HEMEN CEVABI YAPIŞTIRIR :
- SEVMEK NE KELİME ATAM, TAPARIM !"
- PEKİ HER DEDİĞİMİ DE YAPAR MISINIZ ?
- DERHAL
ATAKÜRK, BU SÖZ ÜZERİNE BELİNDEN TABANCASINI ÇIKARIR ONA UZATIR.
- ÖYLEYSE, AL TABANCAMI, SIK KAFANA... "
- AMAN ATAM DER, HERHALDE BENİMLE ŞAKA EDİYORSUNUZ. BENİM ÖLMEMİ İSTEMEZSİNİZ. MESELEYİ ANLAYAN ATATÜRK, YELELERİ KABARAN BİR ASLAN MEHABETİYLE DIŞARDA HİZMET EDEN ASKERİ YANINA ÇAĞIRIP AYNI SUALLERİ SORUP, CEVABINI ALDIKTAN SONRA, KARŞISINDA TOROSLARDAN KOPMUŞ BİR KAYA PARÇASI GİBİ DURAN BU BAĞRI YANIK ANADOLU ÇOCUĞUNA TABANCASINI UZATIP KAFASINA SIKMASINI EMREDER. ASLAN MEHMETÇİK, BU EMRİ BİLATEREDDÜT YERİNE GETİRİR, FAKAT KENDİSİNE BİR ŞEY OLMAZ. ÇÜNKÜ, ATATÜRK, DAHA ÖNCE TABANCASINDAKİ MERMİNİN KURŞUNUNU ÇIKARMIŞTIR.
İŞTE O ZAMAN, ATATÜRK YANINDAKİLERE ŞÖYLE DER :"
- BENİ VE VATANI SEVEN HAKİKİ İNSANI GÖRDÜNÜZ MÜ ?
RUHU ŞAD OLSUN.
ATATÜRK'ÜN NÜKTELERİ-FIKRALARI-HATIRALARI, SH 17
DİĞER (ÇEŞİTLİ) KONULAR ÜZERİNE OLANLAR
SARIŞIN YARBAY
ATATÜRK, KENDİSİNİ İLK GÖRENLERİN ÜZERİNDE SON DERECE OLUMLU ETKİLER YAPAN BİR İNSANDI.
ÇANAKKALE MUHABERELERİ SIRASINDAYDI.
O GÜNE KADAR HİÇ KARŞILAŞMADIĞIM BU YARBAY TABANCASI BELİNDE, DÜRBÜNÜ GÖĞSÜNDE AVURTLARI ÇÖKÜK SARIŞIN SARI BIYIKLARI HAFİFÇE YUKARIYA DOĞRU BÜKÜK, İNCECİK BELLİ VE ORTA BOYLU BİR ZATTI.
ATINDAN ATLAYINCA BANA BİR ŞEY SORMADAN VE SÖYLEMEDEN SAĞ ELİYLE DÜRBÜNÜNÜ ALDI VE UFKU TARAMAYA BAŞLADI. ELDİVENLİ OLAN SOL ELİNDE GÜMÜŞ KABZALI BİR KIRBAÇ VARDI. BİR TARAFTA DÜŞMANIN YAKLAŞAN DONANMASINI GÖZETLERKEN SOL ELİNDEKİ KIRBACI İLE HAFİF HAFİF GETRLERİNE VURUYORDU. GETRLERİ İLE AYAKKABILARININ VE MAHMUZLARININ TEMİZLİĞİ BİLHASSA DİKKATİMİ ÇEKTİ.
DÜRBÜNÜ BİR ARA GÖZLERİNDEN ÇEKTİ. KENDİMİ TAKDİM ETMEK FIRSATINI BULDUM. GÖZLERİNE BAKTIM. O GÜNE KADAR TESADÜF ETMEDİĞİM BİR TESİR ALTINDA KALDIM.
O GÖZLERDE ŞİMŞEKLER ÇAKIYORDU SANKİ... BİR İKİ DEFA DAHA DÜŞMAN DONANMASINA BAKTI VE SÖYLEDİĞİ TEK CÜMLE ŞU OLDU;
- BU GÜNKÜ GELİŞ BAŞKA GELİŞTİR.
SERİ BİR HAREKETLE ELİMİ SIKTI. ÇABUK BİR HAREKETLE ATINA BİNDİ. DÖRT NALA UZAKLAŞTI.
- BU ZAT KİMDİ ? DİYE ARKASINDAN BAKA KALDIM. SONRA BU TOK SÖZLÜ, İNSANI HER HAREKETİYLE TESİR ALTINDA BIRAKAN YARBAYIN MUSTAFA KEMAL OLDUĞUNU ARKADAŞLARIMDAN ÖĞRENDİM.
SAİD ARİF TERZİOĞLU, İNSANCIL ATATÜRK
ADAM OLMAK
BİR GÜN MECLİSTE, HALK PARTİSİ TÜZÜĞÜ KONUŞULDUĞU ZAMAN, HOCA MİLLETVEKİLLERİNDEN BİRİ KÜRSÜDE AĞIR TENKİDLERDE BULUNUYORDU. TENKİDLER HİÇ DE HOŞA GİDECEK ŞEYLER DEĞİLDİ.
HOCA BİR ARALIK :
- BU "ASRİ" KELİMESİ NE DEMEKTİR ? DEYİNCE, MUSTAFA KEMAL, REİSLİK MAKAMINDA OTURDUĞUNU UNUTARAK, YUKARDAN HATİBE DOĞRU EĞİLEREK :
- ADAM OLMAK DEMEKTİR, HOCAM ADAM OLMAK... . DEMİŞTİ.
DOĞRUSU BÜTÜN İNKILAP PROGRAMININ DA ÖZETİ BU İDİ.
F. RIFKI ATAY, ÇANKAYA
İNSAN, ASKER VE BABA ATATÜRK
ASKER, POLİTİKACI ATATÜRK AYNI ZAMANDA İYİ BİR DE BABA İDİ. ÇOCUKLARLA YAKINDAN İLGİLENİRDİ. BİLHASSA ASKERİ OKULLARIN TALEBELERİ EN ÇOK İLGİLENDİĞİ KİŞİLERDİ.
1929 YILININ BİR SONBAHARIN TRENLE İSTANBUL'DAN ANKARA'YA DÖNÜYORDU. ÖZEL TREN HEREKE İSTASYONUNDA KISA BİR DURUŞ YAPMIŞTI... BİRDEN ATA'NIN GÖZÜ İSTASYON MEYDANINDA SİLAH ÇATMIŞ İSTİRAHAT EDEN ER KIYAFETLİ GENÇLERE İLİŞTİ. VE BUNLARI BİR EL İŞARETİ İLE YANINA ÇAĞIRDI. KOŞUŞTULAR, TRENİN BİR ADIM YAKININDA LEVENT VÜCUTLAR SANKİ BİRDEN ÇAKILIP KALDILAR. GÖZLERİ ATALARINDAYDI. BİR EMİR BEKLİYOR GİBİYDİLER.
- SİZ KİMSİNİZ NE YAPIYORSUNUZ BURADA ?
HEPSİ BİR AĞIZDAN GÖK GÜRÜLTÜSÜNÜ ANDIRAN BİR HAYKIRIŞLA CEVAPLADILAR.
- HARBİYE STAJERİYİZ PAŞAM, MANEVRAYA GİDİYORUZ.
FAZLACA MÜTEHASSİS OLAN ATATÜRK ;
- BU KISA DURAKLAMADAN FAYDALANARAK SİZE BAZI ŞEYLER SÖYLEMEK İSTERİM! DEDİ. BİR AN GÖZLERİNİ ONLARIN ÜZERLERİNDE GEZDİRDİ VE ŞÖYLE DEVAM ETTİ,
- MADEM Kİ, ZABİT OLACAKSINIZ MESLEĞİNİZİN SİZE YÜKLEDİĞİ SORUMLULUĞU MÜDRİK OLARAK ÇALIŞIN. KENDİNİZİ GELECEĞE ONA GÖRE HAZIRLAYIN, TÜRK TARİHİNİ TETKİK EDERSENİZ GÖRECEKSİNİZ Kİ BU MİLLET NE ZAMAN YÜKSELDİ İSE TÜRK SUBAYLARININ OMUZLARINDA YÜKSELMİŞ, NE ZAMAN DÜŞMÜŞ İSE ZABİTLERİNİN ÇİZMELERİ ALTINA DÜŞMÜŞTÜR.
HARBİYE TALEBELERİ ATA'NIN BU NASİHATINI BÜYÜK BİR DİKKATLE VE "HAZIROL" VAZİYETTE DİNLEDİLER. ATATÜRK'ÜN GÖZLERİ DENİZE DALMIŞTI. TEKRAR AĞIR DÜŞÜNCELERDEN SIYRILIR GİBİ BİR HAREKET YAPARAK
- "SİZİN BİR MARŞINIZ VAR, ONU BANA SÖYLEYİN DEDİ, " MARŞ BİTİNCE GERİ DÖNDÜ VE ARKASINDA BEKLEYENLERE BİR ŞEYLER SÖYLEDİ. KOŞUŞMALAR OLDU. ATATÜRK TEKRAR PENCEREDEN DIŞARIYA UZANDIĞI ZAMAN ELİNDE BÜYÜKÇE BİR PAKET VARDI. TREN AĞIR AĞIR HAREKET EDERKEN ATATÜRK GENÇLERE HİTABEN ŞÖYLE DİYORDU;
- "SİZE BİRŞEYLER İKRAM ETMEK İSTERİM. KUSURA BAKMAYIN, YOL HALİ BAŞKA BİR ŞEYİM YOK. BELKİ HEPİNİZ SİGARA İÇMİYORSUNUZ, BELKİ BİR KISMINIZ İÇİYOR, BİR KISMINIZ İÇMİYOR, AMA BU SİGARA BENİM SİGARAMDIR. BUNDAN HEPİNİZ İÇECEKSİNİZ. SAYILARI AZ OLDUĞU İÇİNDE TABİRİMİ MAZUR GÖRÜN ONLARI NEFES NEFES İÇMENİZİ İSTERİM. "
GENÇ HARBİYELİLER HEP BİR AĞIZDAN "SAĞOL PAŞAM" DİYE BAĞIRDILAR VE ATA'NIN ATTIĞI PAKETİ HAVADA KAPTILAR.
ATA’NIN BU SÖZLERİ ÜZERİNDEN 33 YIL GİBİ ÇOK UZUN BİR ZAMAN GEÇMESİNE RAĞMEN O GÜNLERİ YAŞAYANLARIN KULAKLARINDA ÇINLAMAKTADIR.
- "NEFES, NEFES İÇMENİZİ İSTERİM !"
TREN UZAKLAŞTIKTAN SONRA UZUN UZUN ATA'NIN ARDINDAN BAKAN BİZLER, NE DEMEK İSTEDİĞİNİ ÇÖZMEYE ÇALIŞIRKEN BİR KARIŞIKLIK OLDU VE SİGARALAR KAPIŞILDI.
BUNLARDAN ÜÇ TANESİ G. M. K. (GAZİ MUSTAFA KEMAL) MARKALI SİGARA BANA BU HATIRAYI NAKLEDEN EMEKLİ ALBAY FUAT ULUÇ'UN EN KIYMETLİ HATIRASI OLARAK SÖYLENMEKTEDİR.
SAİT ARİF TERZİOĞLU, İNSANCIL ATATÜRK
DÜŞMAN DA KAHRAMAN
BİRGÜN ÇANAKKALE'YE GİDEN BAKANLARDAN BİRİNE ATATÜRK ŞÖYLE DEDİ :
- ORADA MEHMETÇİK ANITININ BAŞINDA ŞEHİTLERİ ANACAKSINIZ. SİZ OLMASAYDINIZ, SİZ GÖĞÜSLERİNİZİ ÇELİK KALELERE KARŞI SİPER ETMESEYDİNİZ, BOĞAZ ELDEN GİDER, İSTANBUL ELDEN GİDERDİ DİYECEKSİN.
- EVET EFENDİM.
- ÇANAKKALE'DE YALNIZ BİZİM ŞEHİTLERİMİZ YOK. BU TOPRAKLAR ÜZERİNDE KANLARINI DÖKEN İNSANLARI DA O KAHRAMAN DÜŞMAN SAVAŞÇILARINI DA SAYGIYLA ANACAKSIN.
BAKANIN RİCASI ÜZERİNE BU SON SÖYLENECEKLERİ ATATÜRK'ÜN KENDİSİ HAZIRLAMIŞTIR. NUTUK ŞUDUR
"BU MEMLEKETTE KANLARINI DÖKEN KAHRAMAN, BURADA BİR DOST VATANIN TOPRAĞINDASINIZ. HUZUR İÇİNDE UYUYUNUZ. SİZLER MEHMETÇİKLERLE YANYANA KOYUN KOYUNASINIZ. UZAK DİYARLARDAN EVLATLARINI HARBE GÖNDEREN ANALAR! GÖZYAŞLARINIZI DİNDİRİNİZ; EVLATLARINIZ BİZİM BAĞRIMIZDADIR, HUZUR İÇİNDEDİRLER. ONLAR BU TOPRAKTA CANLARINI VERDİKTEN SONRA ARTIK BİZİM EVLADIMIZ OLMUŞLARDIR. "
BU NUTKU YABANCI GAZETELER HABER ALDIKTAN SONRA, HAFTALARCA, AYLARCA AVUSTURALYA'DAN, YENİ ZELANDA'DAN SEVGİ MİNNET MEKTUPLARI YAĞMIŞTI.
F. RIFKI ATAY, HATIRALAR
BİR RESSAMLA KONUŞMA
YILLAR SONRA BİR RESSAM, MUSTAFA KEMAL'E SAKARYA SAVAŞI’NI GÖSTEREN BİR TABLO HEDİYE ETTİ. KENDİSİ, ÖN PLANDA YAĞIZ BİR SAVAŞ HAYVANINA BİNMİŞ OLARAK GÖRÜNÜYORDU. RESSAM, TEBRİK BEKLERKEN, BİRDENBİRE MUSTAFA KEMAL'İN "BU TABLOYU KİMSEYE GÖSTERMEYİN" DEMESİ ÜZERİNE ŞAŞIRIP KALDI. KİMSE NE SÖYLEYECEĞİNİ BİLEMİYORDU. MUSTAFA KEMAL AÇIKLADI :
- "SAVAŞA KATILMIŞ OLAN HERKES BİLİR Kİ, HAYVANLARIMIZ BİR DERİ, BİR KEMİKTEN İBARETTİ, BİZİMDE ONLARDAN ARTA KALIR YANIMIZ YOKTU. HEPİMİZ İSKELET HALİNDEYDİK. ATLARI DA, SAVAŞÇILARI DA BÖYLE GÜÇLÜ KUVVETLİ GÖSTERMEKLE SAKARYA'NIN DEĞERİNİ KÜÇÜLTMÜŞ OLUYORSUNUZ DOSTUM. "
BEHÇET KEMAL ÇAĞLAR, ATATÜRK DENİZİNDEN DAMLALAR
DİNLERİM
BİR GÜN ATATÜRK'E KUVVETİNİN SIRRINI SORDUM;
- DURUR DİNLERİM... DEDİ, SONRA TEKRAR ETTİ.
- DİNLERİM VE SUSTU.
NOELLE ROGER, OLAYLAR VE ATATÜRK
TSK MEHMETÇİK VAKFI YAYINI
BABALIK DUYGUSU
DÜĞÜN, O'NUN VARLIĞI İLE SON SINIRINA ULAŞAN BİR NEŞE İÇİNDE GEÇMİŞTİ. ATA AYRILMAK ÜZERE AYAĞA KALKINCA KENDİSİNİ UĞURLAMAK İÇİN HALK İKİ SIRA DİZİLİVERDİ. SEVECEN BAKIŞLARINI SAĞA SOLA YÖNELTEREK YAVAŞ YAVAŞ İLERLERKEN BİR YERDE DURAKLADI, SONRA DURDU, ELİNİ YEDİ SEKİZ YAŞLARINDA BİR KIZ ÇOCUĞUNUN BAŞINA UZATTI.
ÇOCUĞUN ARKASINDA YER ALAN VE ANASI İLE BABASI OLAN ÇİFTE YAVAŞÇA SESLENDİ: "ÖPEYİM Mİ?
HERKESİ DERİNDEN DUYGULANDIRAN BU İSTEĞİ ANA BABANIN NASIL YERİNDE BİR MİNNETLE KARŞILADIKLARI KESTİRİLEBİLİR.
ATATÜRK ÇOCUĞU İKİ ELİYLE KALDIRDI, ÖPTÜ VE YERE BIRAKTI. FAKAT SAHNE BUNUNLA KAPANMIŞ OLMADI.
UYANIK VE DUYGULU ÇOCUK : "BEN DE ÖPEYİM NE OLURSUNUZ ATATÜRK" DİYE DİRENDİ.
ATA, BELKİDE HİÇ UMMADIĞI HALDE KENDİSİNE BABALIK MUTLULUĞU TATTIRAN BU İÇTEN DAVRANIŞI, ÇOCUĞU BİR DAHA YERDEN ALARAK YÜZÜNE YAKLAŞTIRMAKLA KARŞILADI.
BİLMİYORUM, HALK BU DOKUNAKLI SAHNEYİ, GÖZLERİ YAŞLI ALKIŞLAYARAK KUTLU KILARKEN, O ÇELİK İRADELİ İNSANIN DA İKİ DAMLA GÖZYAŞINI TUTAMADIĞINI GÖREBİLMİŞ Mİ İDİ?
MEHMET ALİ AĞAKAY, ATATÜRK'TEN 20 ANI
ATANIN ANAFARTALAR'DAN BİR ANISI
ATATÜRK ANAFARTALAR'DA DÜŞMANI ŞAŞKINA ÇEVİRİRKEN GEREKTİKÇE HASMININ DURUMUNDAN BİLGİ EDİNMEK İÇİN "BİR DİL YAKALAYIN!" DER, MEHMETÇİKLER DE NE YAPIP YAPIP KARŞI TARAFTAN BİR ASKER YAKALAR GETİRİRLERMİŞ.
BİR GÜN GETİRİLEN DİLDEN GEREKLİ BİLGİLER ALINDIKTAN SONRA ATA SORMUŞ :
- PEKİ, SEN YENİ ZELANDALISIN MADEM, TÜRKLERDEN NE KÖTÜLÜK GÖRDÜN Kİ VURUŞMAK İÇİN KALKMIŞ TA ORALARDAN BURAYA GELMİŞSİN?
YENİ ZELANDALININ BUNU SIRF SPOR İÇİN YAPTIĞINI VE KENDİSİNİN SPORTMEN OLDUĞUNU ÖĞÜNGEN BİR TAVIRLA SÖYLEMESİ ÜZERİNE ATA:
- İYİ AMA, SPORTMENLİĞİN NE İŞE YARADI? BAKSANA, BİR ERİMİZİN ÖNÜNE DÜŞMÜŞ KUZU KUZU BURAYA GETİRİLMİŞSİN! DEYİNCE TUTSAK ŞU KARŞILIKTA BULUNMUŞ:
- SİZİN ERİNİZ SPOR KURALLARINI ÇOK KABA BİR ŞEKİLDE ÇİĞNEYİNCE BEN NE YAPABİLİRDİM? SPORTMEN OLMAYAN HASIMLARLA KARŞILAŞACAĞIMI BİLSEYDİM HİÇ GELMEZDİM!
MEĞER MEHMETÇİK, ZELANDALIYI EN CAN ALACAK YERİNDEN YAKALAYARAK SIKIP BAYILTMIŞ, AVINI AYILINCAYA DEK SIRTINDA TAŞIMIŞ, SONRA DA ELİNİ ÇEKMEDEN TÜRK SİPERLERİNE DEĞİN SÜRMÜŞ.
ATA BU ÖYKÜYÜ ANLATIR. ZELANDALININ SPORTMENLİK ANLAYIŞINA, MEHMETÇİĞİN DE KULLANDIĞI PRATİK (!) USULE GÜLERDİ.
MEHMET ALİ AĞAKAY, ATATÜRK'TEN 20 ANI
YERE DÜŞEN BARDAKLAR
AZ ÖNCE KÜME KÜME, BİRBİRİNDEN AYRI, BİRBİRİNDEN UZAK BİRER ALEM YAŞAYAN BAHÇE HALKI ANSIZIN ORTAK BİR TOPLULUK GİBİ AYNI DUYGUNUN ÇEVRESİNDE BİRLEŞMİŞ OLDU. ATATÜRK'ÜN GELİŞİ ONLARI ÖYLESİNE BÜYÜLEMİŞ, GÖNÜLLERİNİ O DENLİ KAYNAŞTIRMIŞTI. ONUN TOPLAYICI GÜCÜ KENDİNİ BURADA DA GÖSTERMİŞ.
ORAYA BOĞAZİÇİ MEHTABININ TADINI ÇIKARMAYA GELENLERİN GÖZÜNE, O'NDAN BAŞKA HER ŞEY ARTIK GÖRÜNMEZ OLMUŞTU. MÜZİK SUSMUŞ, ŞİMDİ HERKES OKŞAYAN BAKIŞLARLA O'NA BAKIYOR, SESİNİ DUYURMAK İÇİN KONUŞMASINI BEKLİYOR.
OYSA, KENDİSİ BİRKAÇ SAAT KENDİ KİMLİĞİNDEN VE ÇEVRESİNDEN UZAK, ETİKETSİZ, PROTOKOLSÜZ SIRADAN BİR YURTTAŞ ÖZGÜRLÜĞÜNÜ YAŞAMAK İÇİN GELMİŞTİ.
BAKTI OLMUYOR. ÜSTELİK EĞLENCESİNİ BİR YANA KOYAN HALKIN KENDİSİNDEN BİR ŞEYLER BEKLEDİĞİNİ DE GÖRMEKTE. ATA BİR GENCE YÖNELEREK BU BEKLEYİŞE SON VERİYOR :
- SİZ, DELİKANLI, NE İŞ YAPIYORSUNUZ?
DELİKANLI BİRAZ ŞAŞKIN, AMA ÇOK MUTLU, AYAĞA KALKIYOR:
- RESİM YAPARIM, PAŞAM.
- GÜZEL. DEMEK SANATÇISINIZ. ŞİMDİ BİZE SANATIN NE OLDUĞUNU ANLATIRMISINIZ?
GENÇ, SANATIN TANIMINI YAPIYOR. ATA TOPLULUĞA BAKARAK:
- NASIL? BU TANIMI NASIL BULDUNUZ? DİYEREK BİR KONUŞMA AÇIYOR.
MÜZİKLE UĞRAŞTIĞI ANLAŞILAN BAŞKA BİR GENÇ KALKIYOR, DEĞİŞİK BİR TANIM YAPIYOR. BU AKADEMİK KONUŞMA UMULANDAN ÇOK İLGİ TOPLUYOR, TARTIŞMA GENELLEŞİYOR SÖZ İSTEYENLER PARMAK KALDIRIYOR. DERKEN KONU DEĞİŞİYOR. BU KEZ HUKUK ELE ALINIYOR.
HERKES KULAK KESİLMİŞ, ATATÜRK'ÜN BU KONULAR ÜZERİNDEKİ DÜŞÜNCELERİNİ DİNLERKEN ARAYA BEKLENMEDİK BİR OLAY GİRİYOR. EŞİ VE ÇOCUKLARIYLA BİR KÖŞEDE OTURAN YAŞLICA BİR EFENDİNİN ELİNDEN NASILSA BİR BARDAK KURTULUYOR VE O SESSİZLİK İÇİNDE KULAKLARI İRKİLTEN ŞANGIRTI İLE YERDE PARÇALANIYOR. HERKESİN YERİCİ GÖZLERİ BU YAKIŞIKSIZLIĞI YAPANIN ÜZERİNDE TOPLANIYOR. ADAMCAĞIZ NERDE İSE SAKARLIĞININ VERDİĞİ UTANÇTAN ÖLECEK. DEMEYE KALMADAN İKİNCİ BİR ŞANGIRTI BU KEZ BAKIŞLARI KENDİ BARDAĞINIDA YERE BIRAKTIKTAN SONRA ELİ HENÜZ HAVADA DURAN ATA'NIN GÜLEN YÜZÜ VE HOŞGÖRÜRLÜK TAŞIYAN GÖZLERİ ÜZERİNE ÇEKİYOR.
VE HALK, BU DAVRANIŞTAKİ İNCELİĞİ KAVRADIĞINI UZUN, ÇOK UZUN ALKIŞLARLA ANLATIYOR.
MEHMET ALİ AĞAKAY, ATATÜRK'TEN 20 ANI
YARALI MUSTAFA KEMAL
(HALİDE EDİP ADIVAR, ORDUYA BİR NEFER OLARAK KATILMAYI İSTEMİŞ. BU İSTEĞİ BAŞKOMUTANLIKÇA KABUL OLUNMUŞ VE GARP CEPHESİNE GİDİP KATILMASI EMRİ GELMİŞ. SAKARYA MEYDAN SAVAŞININ ARİFESİNDEYİZ. MUSTAFA KEMAL ALAGÖZ KÖYÜNDE, CEPHENİN YANI BAŞINDA).
... BİR ZABİT BENİ MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN KARARGAHINA GÖTÜRDÜ. SOLDA TOPRAK YIĞINLARININ ALTINDA BİRKAÇ EVİN IŞIĞI YANIYORDU. BİR TEK KARANLIKTAN GELİYORDU. O'DA TELEFON SERVİSİNİ YAPAN BİR ASKERİN "İNLER, KATRANCI, İNLER, KATRANCI" DİYE BİR KÖYLE MUHABERESİYDİ. SAĞ TARAF BİR ÇUKUR, İÇİNDEN SU GEÇİYOR. ARKASINDA ÜÇ EV DAHA VAR. BU EVLERİN ARKASINDA YİNE IŞIKLARI YANAN ÇADIRLAR; UZUN VE SİVRİ BİR DİREK; TELSİZ TESİSATI. KÖY YOLLARI KARANLIK VE ÇAMUR İÇİNDE. AY BATMIŞ, GECE YARISI OLUYOR. KÜÇÜK BİR TAHTA KÖPRÜYÜ GEÇEREK ÖBÜR TARAFTAKİ EVE GİTTİK. MUSTAFA KEMAL PAŞA'NIN MUHAFIZLARI KAPIDA; ONLARDAN BİRİ BENİ YUKARIYA ÇIKARDI. PAŞA’NIN YAVERİ MUZAFFER BEY BENİ PAŞA’NIN ODASINA GÖTÜRDÜ. ÇOK AYDINLIK VE TEK LÜKS LAMBASI OLAN BİR ANADOLU ODASI.
MUSTAFA KEMAL PAŞA, OTURDUĞU KOLTUKTAN GÜÇLÜKLE KALKMAYA ÇALIŞTI. ÇÜNKÜ KABURGA KEMİKLERİ HALA AĞRILAR İÇİNDEYDİ. PAŞA’YA DOĞRU KALBİMDE MUTLAK, BİR HÜRMETLE GİTTİM. O MÜTEVAZİ ODADA BÜTÜN GENÇLİĞİN, "BİR MİLLET YAŞASIN DİYE ÖLMEYİ GÖZE ALAN KARARI" NI TEMSİL EDİYORDU. NE SARAY, NE ŞÖHRET, NE HERHANGİ BİR KUDRET, ONUN O ODADAKİ BÜYÜKLÜĞÜNE YAKLAŞAMAZ. GİTTİM, ELİNİ ÖPTÜM.
"SAFA GELDİNİZ HANIMEFENDİ" DEDİKTEN SONRA BANA BİR SANDALYE GÖSTERDİ. VE ANKARA HAKKINDA HAVADİS SORDU. AYNI ZAMANDA TAHTA MASANIN ÜZERİNDEKİ BİR HARİTAYA EĞİLEREK : DURUMU, DÖRT YAŞINDAKİ BİR ÇOCUĞUN BİLE ANLAYABİLECEĞİ KADAR AÇIK VE SADE BİR İFADE İLE ANLATTI. İŞTE SAKARYA KIVRILARAK GİDİYOR. NEHRİN ETRAFINA ÜZERLERİNDE KIRMIZI VE MAVİ KAĞIT KELEBEKLER TİTREŞEN TOPLU İĞNELER KONULMUŞ. EĞER ASKERİ DURUM HAKKINDAKİ DUYGULARIMI MUSTAFA KEMAL PAŞA'YA SÖYLESEM MUTLAKA GÜLERDİ. YUNAN ORDUSU KOCAMAN BİR CANAVAR GİBİ ANKARA'YA YAKLAŞMIŞ GÖRÜNÜYORDU. BUNA MUVAZİ OLARAK SAKARYA'NIN DOĞUSUNDA TÜRK ORDUSU DA KIVRILARAK BU CANAVARIN ANKARA'YI YUTMASINA MANİ OLMAYA ÇALIŞIYORDU. SİYAH CANAVAR O KADAR KOCAMANDI Kİ, İNSANA KORKU VERİYORDU.
"EĞER ANKARA'YA GİDER DE BİZİ GERİDE BIRAKIRSA NE YAPARIZ?" DİYE SORDUM. KORKUNÇ BİR KAPLAN GİBİ GÜLDÜ.
- "İYİ YOLCULUKLAR EFENDİLER" DERİM; ARKALARINDAN VURARAK ONLARI ANADOLU’NUN BOŞLUĞUNDA MAHFEDERİM!
HALİDE EDİP ADIVAR, TÜRKÜN ATEŞLE İMTİHANI
KİMLERİ BEĞENİRDİ
ATATÜRK, O'NUN NAPOLYON, YAVUZ, FATİH, SEZAR, WASHİNGTON GİBİ TARİHİN MEŞHUR ADAMLARINA BENZETEN OLURSA KIZARDI.
1923'TE KONYA'DA BELEDİYE REİSİ BİR NUTKUNDA BAZI FRANSIZCA KELİMELER SÖYLEMİŞ, "FATİH" YERİNE DE "CONQUERANT" DEMİŞTİ. ATATÜRK BUNA ÇOK SİNİRLENDİ; ZİYAFETTEN SONRA YANINDAKİLERE :
- KENDİMİ ZOR TUTTUM!
DEYİNCE İÇLERİNDEN BİRİ SORDU :
- KELİMENİN FRENKÇE OLUŞUNA MI KIZDINIZ, YOKSA MANASINA MI?
- İKİSİNE DE... BEN FATİH DEĞİLİM, SADECE MİLLETİMİN KURTULMASINA ÇALIŞMIŞ BİR ADAMIM.
BUNUNLA BERABER 1924 MART'ININ ÜÇÜNCÜ GÜNÜ BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'NDE MEŞHUR HİLAFET NUTKUNU SÖYLERKEN OSMANLI PADİŞAHI BİRİNCİ SELİM'DEN "HAZRETİ YAVUZ" DİYE BAHSETTİ. İSLAM PEYGAMBERLERİ MUHAMMED'İN ZEKASINA, ŞEFLİĞİNE, DEVLET KURMAKTAKİ BÜYÜK KUDRETİNE HAYRANDI. KUMANDAN SIFATIYLA EN ÇOK BEĞENDİĞİ ADAM AKSAK TİMUR'DU.
O'NA SORDULAR.
- O SİZİN YERİNİZDE OLSAYDI YAPTIKLARINIZI YAPABİLİR MİYDİ?
- BUNU BİLMEM, FAKAT BEN O'NUN YERİNDE OLSAYDIM YAPTIKLARINI YAPAMAZDIM.
EM. TÜMG. MUZAFFER ERENDİL
İLGİNÇ OLAYLAR VE ANEKTODLARLA ATATÜRK
BİR GÜN YANILMIŞIM
“ ORDULAR, İLK HEDEFİNİZ AKDENİZ’DİR. İLERİ!” EMRİNDEN VE BÜYÜK TAARRUZ HAZIRLIKLARINDAN ÖNCEKİ GÜNLERDEYİZ.
MUSTAFA KEMAL KEÇİÖREN’DE YAKIN ADAMLARIYLA ANKARA’DA SON GECESİNİ GEÇİRDİ. AYRILDIĞI ZAMAN BİR HAYLİ YORGUNDU. YANINDAKİLERE :
- “TAARRUZ HABERİNİ ALINCA HESAP EDİNİZ. ONBEŞİNCİ GÜN İZMİR’DEYİZ” DEMİŞTİ.
İZMİR’DEN DÖNÜŞÜNDE KARŞILAYICILAR ARASINDA O GECE BERABER BULUNDUKLARINDAN BİR İKİSİNİ GÖRÜNCE :
-” BİR GÜN YANILMIŞIM !“ DEDİ.
FALİH RIFKI ATAY
ATATÜRK VE ANNESİ
BU ANA; OĞLUNA DAHA BEŞİK ÇOCUĞU İKEN, VATAN VE MİLLET SEVGİSİNİ TELKİN EDEN NİNNİLERDEN BAŞLAMIŞ, O’NU HER ÇAĞINDA AYNI AKİDELERLE BÜYÜTMÜŞ, KÖYDE, ŞEHİRDE TAHSİLE SEVKETMİŞ İLİM VE İRFAN AŞILAMIŞTI. YETİŞEN, MEVKİİNİ BULAN HALASKAR OĞLUNU O, MUSTAFA KEMAL YAPMIŞTI.
ANASINI ZİYARETLERİNİN HER BİRİNDE ATATÜRK O’NUN MÜBAREK ELİNİ BÜYÜK BİR SAYGIYLA ÖPERDİ. SONRA ANASININ KARŞISINDA O BÜYÜK ADAM KÜÇÜLÜR MUSTAFA, HATTA MUSTAFACIK OLURDU.
ÇANKAYA’DA BU ANA-OĞUL GÖRÜŞMELERİNİN BİRİNDE ŞAHİT OLDUĞUM BİR VAZİYETİ, KIYMETİ HUDUTSUZ OLAN BAYAN ZÜBEYDE’NİN FAAL ZEKASININ BİR NUMUNESİ OLARAK ARZ EDECEĞİM.
ATATÜRK, ANASININ ELİNİ ÖPTÜ. BAYAN ZÜBEYDE OĞLUNA ELİNİ UZATIRKEN COŞKUN SEVGİSİNİN GÖZLERİNDE TOPLANAN BÜTÜN İFADESİYLE ATATÜRK’Ü BAĞRINA BASMAK İSTİYORDU. O’NU KUCAKLADIKTAN SONRA AZİZ TÜRK MİLLETİ’NE EŞSİZ BİR HALASKAR KAHRAMAN VEREN ANA OLMAK İTİBARİYLE GURURLANMALIYDI. FAKAT ÖYLE OLMADI, BAHTİYARLIĞINI GÜLEN VE ŞİRİN YÜZÜNDEN OKURKEN O BÜYÜK TÜRK ANASI KOLLARI ARASINDA UZAKLAŞAN CİĞERPARESİNİN ELİNE SARILDI. ATATÜRK :
-” NE YAPIYORSUN ANNE” DEDİ. ELİNİ ÇEKMEK İSTEDİ.
BAYAN ZÜBEYDE, SÜKUNETLE VE KAT’İ BİR CİDDİYETLE :
-” BEN SENİN ANANIM, SEN BENİM ELİMİ ÖPMEKLE BANA KARŞI OLAN VAZİFENİ YAPIYORSUN, FAKAT SEN VATANI VE MİLLETİ KURTARAN BİR DEVLET REİSİSİN. BEN DE BU AZİZ MİLLETİN BİR FERDİYİM VE ONUN TEBASIYIM. ELİNİ ÖPEBİLİRİM” CEVABINI VERDİ.
OĞLUNUN ELİNİ ÖPMEKTEN ZİYADE BAYAN ZÜBEYDE, BU HAREKETİYLE OĞLUNUN MEVKİİNİN EN BÜYÜK İHTİRAMA LAYIK OLDUĞUNU ETRAFINDAKİLERE İŞARET EDİYORDU. BÜYÜK TÜRK ANASI SAYIN BAYAN ZÜBEYDE’Yİ NE ZAMAN HATIRLASAM GÖZLERİM YAŞARIR, O’NUN BUNA BENZER HATIRALARI ÖNÜNDE DERİN HÜRMET DUYARIM. BU MÜLAKAT SAYESİNDE GEREK O’NU VE GEREKSE OĞLUNU HER İKİSİNİN BÜYÜK TERBİYE VE NEZAKET KABİLİYETLERİNİ DAHA YAKINDAN TANIMIŞTIM.
CEVAT ABBAS GÜRER
ATATÜRK VE ADALET :
BİRÇOK KİMSENİN DÜŞÜNDÜKLERİNİN AKSİNE ATATÜRK’E VE İSTEDİKLERİNE MUHALİF FİKİR SÖYLEMEK KABİLDİ. HATTA SAMİMİ OLMAK ŞARTIYLA MAKBULDÜ. O’NUN HER DEDİĞİNE KAVUK SALLAYAN EKSERİYE KENDİ SAMİMİYETLERİNDEN ŞÜPHE EDENLERDİR. ŞU HİKAYE BUNA NE GÜZEL BİR MİSALDİR.
ATATÜRK BİR BALIKESİR SEYAHATİNDE KENDİSİNE MİLLİ MÜCADELE’DE YAKIN HİZMETLER ETMİŞ BİR KİMSENİN MÜRACAATI İLE KARŞILAŞTI. BİR MEVZUDA HAKSIZ OLARAK MAHKUM OLDUĞUNU SÖYLEYEREK ŞİKAYET ETTİ. ATATÜRK :
-” HAKLISIN, MESELEYİ BEN DE BİLİYORUM” DEDİKTEN SONRA REFAKATİNDE BULUNAN GENÇ BİR ADLİYE MÜFETTİŞİNİ ÇAĞIRDI. MEVZUU ANLATTI VE KARARIN DÜZELTİLMESİNİ İSTEDİ. MÜFETTİŞ HİKAYEYİ DİNLEDİKTEN SONRA :
- EFENDİMİZ, KARAR BÜTÜN ADLİ SIRALARDAN GEÇTİKTEN SONRA TEKEMMÜL ETMİŞ (YETKİNLEŞMİŞ). HÜKMÜN İNFAZINDAN BAŞKA YAPILACAK KANUNİ ÇARE YOKTUR.
ATATÜRK :
- AMA BEN SÖYLÜYORUM BU İŞ HAKSIZDIR. ÇÜNKÜ BEN İŞİN USULÜNÜ BİLİYORUM, DEDİ.
GENÇ ADLİYE MÜFETTİŞİ ISRAR ETTİ :
- EFENDİMİZİN BU BEYANI KANUN NAZARINDA BİR DEĞİŞİKLİK YAPAMAZ. ADLİYE VEKALETİNİN DE BİRŞEY YAPMASINA İMKAN YOKTUR.
ORTADA SOĞUK BİR HAVA ESTİ. ŞİMDİ BİR FIRTINA KOPACAĞINA HÜKÜM VERİLİYORDU. FAKAT, ATATÜRK ŞAYANI HAYRET BİR SÜKUNLA SORDU :
- PEKİ, BİR ADLİ HATA OLURSA KANUN BUNUN TASHİHİNİ ÖNGÖRMEZ Mİ?
MÜFETTİŞ :
- YENİ DELİLLE MAHKEMENİN TEKRARI İSTENEBİLİR.
O VAKİT, ATATÜRK, MÜRACAAT EDEN ZATA DÖNDÜ :
- BENİ ŞAHİT OLARAK GÖSTER. ONDA YENİ DELİLLER OLDUĞUNU HABER ALDIM DİYE İDDİA ET. BEN MAHKEMEYE GİDER VE ŞAHİTLİK EDERİM.
SONRA ADLİYE MÜFETTİŞİNE DÖNDÜ :
- SİZE TEŞEKKÜR EDERİM, DEDİ VE MÜRACAATÇIYA DA
- NEDEN BANA VAKTİYLE MÜRACAAT ETMEDİN ? ZAMANINDA GELİR ŞAHİTLİK EDERDİM. BEYHUDE MAHKEMELERİ DE KANUNU DA İŞGAL ETMEZDİN. HER VATANDAŞ, HATTA REİSİCUMHUR DAHİ OL
SA ADALETE HÜRMETLE MÜKELLEFTİR.
MÜNİR HAYRİ EGELİ
ATATÜRK VE BABA KAVRAMI
DİYARBAKIR’DA PAŞA KUMANDANDI. BEN DE EMİR SUBAYI İDİM. BABAM, PAŞA’NIN İÇTİĞİNİ DUYMUŞTU. İZİNDEN DÖNERKEN BANA :
- BİR DAMLA BİLE İÇERSEN HAKKIMI HELAL ETMEM, DEDİ. DÖNDÜM. KARARGAHA VARDIĞIM AKŞAM MUSTAFA KEMAL PAŞA YAKIN SUBAYLARIYLA SOFRADA OTURMUŞ İÇİYORDU. BANA DA BİR KADEH KOYDULAR. BEN İÇER GİBİ YAPIP VAKİT GEÇİRİYORDUM. O VAKİT BAŞ YAVERİ OLAN CEVAT ABBAS, USULCA PAŞA’YA EĞİLDİ :
- PAŞAM, NESİP İÇMİYOR, ATLATIYOR, DEDİ.
O VAKİT MUSTAFA KEMAL BANA DÖNDÜ KADEHİNİ KALDIRDI :
- NESİP ŞEREFİNE, DEDİ.
BEN KIPKIRMIZI OLMUŞTUM. PAŞA SORDU :
- NE O BİR MAZERETİN Mİ VAR?
- PAŞAM DİYE CEVAP VERDİM. SİZİN İÇİN CANIMI FEDA EDERİM, YALNIZ BURAYA GELMEDEN BABAM BANA İÇKİ İÇMEMEM İÇİN YEMİN ETTİRDİ DE TEREDDÜDÜM ODUR.
MUSTAFA KEMAL O VAKİT :
- BIRAK KADEHİ ÖYLEYSE, DEDİ. BABANIN EMRİ, BENİM EMRİMDEN ÜSTÜNDÜR. SENİ TAKTİR ETTİM. BABASINA HAYRI OLMAYANIN, KİMSEYE HAYRI OLMAZ.
MEHMET NESİP HİMALAY
YANLIŞLARIMI HALK DÜZELTSİN
ATATÜRK BİR GÜN TÜRKİYE’YE ZİYARETE GELEN YABANCI BİR ZATLA ANKARA PALASTA HALKIN ÖNÜNDE VE ARASINDA KONUŞURKEN ŞÖYLE DEMİŞTİ;
BEN DÜŞÜNCELERİMİ DAİMA HALKIN HUZURUNDA SÖYLEMELİYİM. YANLIŞIM VARSA, HALK BENİ TEKZİB ETSİN.
BANOĞLU, NİYAZİ; NÜKTE VE FIKRALARLA ATATÜRK,
İSTANBUL 1967, C: 3, S. 5 - 6
ORDU VE POLİTİKA
MEŞRUTİYETİN İLANI ÜZERİNE HÜRRİYETİ SAĞLAMAKTA AZ VEYA ÇOK GAYRET GÖSTERMİŞ OLAN SUBAYLAR, KENDİLERİNİ BİRDEN BİRE POLİTİKA İÇİNE YUVARLANMIŞ BULDULAR. ÜST VE AST ARASINDA ORDUYU AYAKTA TUTAN GELENEKSEL SAYGI VE DİSİPLİN DE ÇOK AZALMIŞTI. BİR GÜN, ÇOK GENÇ BİR İTTİHATTÇI TEĞMENİN, ÖMRÜNÜ SAVAŞ MEYDANLARINDA GEÇİRMİŞ BİR TÜMEN KUMANDANINDAN BAHSEDERKEN:
-- ADAM YÜZÜME DİK DİK BAKTI. FAKAT BEN SELAM VERMEK BİLE İSTEMEDİM. DEDİĞİNİ YAKIN BİR ARKADAŞIM ANLATTI. NE İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ SUBAYLARA VE NE DE SUBAYLAR, CEMİYET’E SÖZ GEÇİRMEZ OLDULAR. GENEL MERKEZ İNSİYATİFİ KAYBETTİ. ÇÜNKÜ DAHA ÖNCE DE ANLATTIĞIM GİBİ NE BİR PROGRAMI NE DE O PROGRAMI UYGULAYACAK LİDERİ VARDI. TALAT (PAŞA
|
